اکسترانت ها، برای اشتراک صحیح اطلاعات، ارتباط سازمان را با گروهی ازسازمان های برگزیده بیرونی فراهم می آورند.

۲-۲-۱۷- خدمات پشتیبانی

بسیاری از خدمات اشاعه که در بالا پیشنهاد شد و یا مورد بحث قرار گرفت، متن کامل مقاله یا گزارش را ارائه می‌دادند. در این حالت، کتابداران از خدمات پشتیبانی به عنوان ابزاری برای فراهم آوری اطلاعات بیشتر برای بهره گیر یاد می‌کنند. یک مقاله ممکن است همه جزئیات مورد نیاز را ارائه ندهد و کتابداران می‌توانند سایر موارد مفید در همان حوزه موضوعی را شناسایی کنند. در حوزه ارائه خدمات چکیده ای، باید کتابداران را برای تهیه متن کامل مقاله اصلی آماده کرد. این مهم ممکن است از طریق بازیابی درون خطی مقالات یا تهیه کپی از مقالات مجله های موجود در مجموعه حاصل آید. در چنین حالتی باید به حق مؤلف احترام گذاشت. عملکرد هم ارز دیگر، عضویت در مراکز خدماتی مانند کتابخانه بریتانیا برای تهیه اصل مقاله است. در اینجا، روش ساده ای برای ‌پاسخ‌گویی‌ به درخواست های اطلاعات پشتیبانی پیشنهاد می شود. می توان از کاغذهای باطله برای تهیه خبرنامه استفاده کرد و برای پرهیز از ارائه جزئیات، می توان صرفاً به شماره مقاله یا منبع در یک بولتن ارجاع داد. همچنین، می توان در بخش های پرمراجعه، خبرنامه را در یک صفحه تایپ و پس از تکثیر، به مراجعه کننده ارائه کرد. علاوه بر آن با تهیه و تکثیر فرم درخواست می توان بر سرعت ارائه خدمات افزود. دریافت درخواست های خدمات پشتیبانی از طریق فکس یا پست الکترونیکی مناسب تر است. اگر در سازمانی شبکه اینترانت وجود داشته باشد، کتابخانه می‌تواند برای خود یک صفحه داخلی^[۷۶] طراحی کند و بخشی را برای ‌پاسخ‌گویی‌ به درخواست ها از طریق آدرس پست الکترونیکی در نظر بگیرد. در این صورت، باید برای دریافت درخواست ها، دائماً پست الکترونیکی را بازبینی کرد.

۲-۲-۱۸- بازخورد بهره گیران و ارزیابی خدمات

با توجه به شرایط متغیر و نیازهای متفاوت بهره گیران، باید خدمات اطلاعاتی را پیوسته ارزیابی کرد. ممکن است یک سازمان تحقیقاتی، حوزه کاری جدیدی را آغاز کند، واحدی صنعتی محصولات دیگری را تولید نماید و سازمانی تجاری روش های دیگری را برای توزیع کالاهای تولیدی خود برگزیند. آیا اطلاعاتی که شما ارائه می کنید این تغییرات را منعکس می‌کنند؟ افرادی به سازمان می پیوندند و گروهی از سازمان استعفا می‌کنند و داشتن اطلاعات صحیح و روزآمد از افرادی که اطلاعات و منابع برای آن ها ارسال می شود از اهمیت زیادی برخوردار است. ادامه ارسال خبرنامه ها برای افرادی که بازنشسته شده و یا ماه ها پیش سازمان را ترک گفته اند چندان خوشایند نیست. بعضی از کتابخانه ها برای نظرخواهی درباره خدمات خود از پرسشنامه های منظمی استفاده می‌کنند. در این حالت، پاسخ یا بازخورد بهره گیران و تغییراتی که باید با توجه به اطلاعات به دست آمده در ارائه خدمات صورت گیرد، اهمیت فراوانی دارد. بازخوردهای غیررسمی دیگری نیز ضروری است. در ملاقات بعدی با بهره گیر، می توان از او پرسید که آیا اطلاعات ارائه شده با نیازهای اطلاعاتی او همخوانی داشته است یا خیر. همچنین می توان پاسخ نامه ای تهیه و به ضمیمه درخواست ها برای بهره گیران ارسال کرد. در برخی سازمان ها، واحد پژوهش در طول یک ماه درباره عوامل بازخوردی اطلاعات ارسالی به بهره گیران مانند به موقع بودن، کیفیت، کمیت و ساختار ارسال منابع تحقیقی انجام خواهد داد.

بررسی بازخوردهای بهره گیران، به شناسایی خدمات جدید یا تأیید و تثبیت ادامه خدمات جاری کمک خواهد کرد. ارائه خدمات کتابخانه ای در یک سازمان صنعتی و تجاری، زمان‌های مشقت بار شرکت را قابل تحمل تر خواهد کرد. ردگیری موفقیت های ویژه اطلاعاتی- مثل پروژه یا فرآیندی که اطلاعات در پیشرفت آن نقشی داشته است- بسیار مهم است. اگر چه تعیین ارزش پولی اطلاعات دشوار است اما آگاهی از اینکه مثلاً اطلاعات باعث موفقیت قراردادی شده که سه میلیون پوند ارزش داشته است اهمیت خواهد داشت.

۲-۲-۱۹- مشکلات اشاعه

اشاعه با مشکلات و محدودیت هایی رو به رو است: مشکلاتی که از تنوع نیازهای بهره گیران ناشی می‌شوند، مشکلاتی که از ترجیح محملی از محل های مختلف ارتباطی بروز می‌کنند، مشکلات ناشی از ابهام تقاضاها و سطح رضایتمندی، مشکلات ناشی از نادیده انگاشتن فعالیت های اطلاع رسانی و مشکلات ناشی از نادیده گرفتن اموری که واحدهای اطلاع رسانی می‌توانند برای بهره گیران انجام دهند.

محدودیت های مالی، واحد های اطلاع رسانی را ملزم می‌سازد تا با توجه به منابع محدود موجود، تا حد امکان بهره گیران بالقوه بیشتری را پاسخگو باشند. در نتیجه، اطلاع رسانان مجبور می‌شوند به جای ارائه خدمات ویژه، جزئی تر، متناسب با نیازهای بهره گیران خاص، و ارائه شده در قالبی مناسب تر، خدمات و تولیدات معمولی تر و عمومی تر را ارائه کنند. همچنین، محدودیت های مالی باعث می شود تا بعضی از خدمات صرفاً برای بهره گیران معینی ارسال شود.

محدودیت های مؤسساتی، از مسائلی چون موقعیت اداری واحد، موقعیت واحد در دسته یا رده خاص، محل آن، فاصله زیاد مؤسسه برای دسترسی به برخی منابع اطلاعاتی و این حقیقت که بعضی از اسناد محرمانه اند نشأت می گیرند. در نتیجه بعضی از خدمات، ارائه نشده و یا ارائه آن به افراد خاصی محدود می شود.

محدودیت های فنی مثل تأخیر در دریافت یا پردازش اسناد، نبود تجهیزات ضروری، کمبود کارکنان، چشم پوشی از بعضی اشکال اشاعه مشابه و…، همه و همه کیفیت و سطح این خدمات را کاهش می‌دهند. بعضی از محدودیت ها مثل، ارتباط نامناسب بین واحدهای اطلاع رسانی و بهره گیر، کوتاه در شناخت خدمات مناسب برای بهره گیران، گردآوری پیشینه ای منطبق با کارکردهای پردازشی، تأکید بر خدمات سنتی نامناسب، و نادیده گرفتن نیازهای واقعی بهره گیران و … از ضعف مدیریت ناشی می‌شوند. واحدهای اطلاع رسانی در برابر بعضی از این مشکلات- حداقل در کوتاه مدت- نمی توانند چاره ای بیندیشند، اما بیشتر این مشکلات با مدیریتی هوشمندانه و نیرومند قابل حل است.

• 1. پیشینه پژوهش

۲-۳-۱- پیشینه پژوهش در ایران

عناصر اصلی فرهنگ :

مفهوم وسیع وگسترده فرهنگ که شیوه های زندگی مردم را در تمام کره زمین در بر می‌گیرد به طور مشخص به اجزا وعناصر متفاوتی که در عین حال به هم وابسته اند تشکیل شده است فرهنگ به لحاظ تحلیل ،غالباًبه دو حوزه مادی وغیر مادی (معنوی )تقسیم می شود . هر چیزی را که انسان در ارتباط با رفع نیازهای مادی اش به طبیعت افزوده است در حوزه مادی قرار می‌گیرد .

هزاران سال پیش انسان با پی بردن به اینکه می‌تواند با بهره گرفتن از پدیده‌های مادی پیرامون خود ،نیازهایش را بهتر بر آورد ،آفریدن وساختن ابزار ووسایل را آغاز کرد وبدین وسیله نخستین گام را در راه رهایی خود از وابستگی به طبیعت برداشتشناخت این گونه ابزار ووسایل وشیوه های کاربرداستفاده از آن را تکنولوژی یا فن آوری گویند . اما آنچه که شامل ابداعات انتزاعی انسان می شود وبر رفتارهای او اثر قابل ملاحظه ای می‌گذارد فرهنگ غیر مادی (معنوی )نام می‌گیرد .

چها ر مورد از ابداعات عبارتند از باورها –ارزش‌ها –هنجارها ونمادها

۱٫ باورها :

باورها مفاهیمی کلی ومبهم در باره جهان وماهیت جامعه هستند که مردم جامعه درستی آن ها را به عنوان واقعیت قبول دارند . از آنجا که خاستگاه باورها ،تجربه ها وسنتها ویا روش های علمی می‌باشند ،آن ها می‌توانند تدثیر نیرومندی بر رفتار داشته باشند . افراد هریک ازجامعه ها ،تصور می‌کنند که باورهایشان،منطقی ترین ،باثبات ترین ،عاقلانه ترین ‌و درست ترین است . البته برخی باورها درست وبعضی نادرست است . اما جامعه شناسان بیشتر به نقشی که باورها در فرهنگ وشیوه های زندگی مردم دارند ،توجه می‌کنند .

۲٫ارزش‌ها :

واقعه یا چیزی که مورد اعتنای جامعه قرار گیرد ،ارزش اجتماعی نام دارد . در واقع هر چیزی که برای یک نظام اجتماعی مورد نیاز ،محترم ،مقدس وخواستنی ومطلوب تلقی شود ،جزءارزشهای آن جامعه است . درستکاری ،امانتداری ،احترام به حقوق دیگران ،آبروداری ،رعایت والدین ومانند آن فقط چند نمونه از این گونه ارزش‌های اجتماعی است .

۳٫ هنجارها :

هنجارها به معیارهای اجتماعی گفته می شود که رفتار درست یا نادرست را در یک جامعه یا دریک گروه مشخص می‌کنند . آن ها راهنماهای آشکاری هستند برای اینکه مردم یک جامعه چگونه باید در شرایط خاص رفتار کنند به عنوان مثال :هنگامی که عده ای در جای منتظر کاری باشند که به نوبت انجام می شود ،باید صف تشکیل دهند .

1. نمادها :

نمادها هر نوع پدیده‌های جسمانی –کلمه ، موضوع ،رنگ صدا،احساس،بو،لحظه،طعمهستند که برای مردم دارای معنی با ارزش باشنددرواقع نماد عبارتند از هر چیزی که بتوان آن را به طور معنی دارچیز دیگری را معرفی کرد . ‌به این ترتیب نمادها حاصل اطلاعاتی هستند که ما را قادر می‌سازند به شیوه ای که برای سایر موجودات امکان پذیر نیست از اطلاعات گوناگون استفاده نماییم واین اطلاعات را مبادله کنیم ،زیرا نمادها ،ما را ‌قادر می سازند،بسیاری از ریز کاریها ،گوناگونیها وجنبه های پیچیده تجربه های خود را برای دیگران بیان کنیم ،آن ها را ضبط وثبت کنیم متراکم کنیم فانبار کنیم،ترکیب کنیم ویا به کار بندیم .

ویژگی‌های فرهنگ :

برخی از ویژگی‌های فرهنگ را می توان چنین بر شمرد :

۱٫فرهنگ مجموعه ای منظم وکلیتی سازمان یافته است :

فرهنگ مجموعه منظمی است از دانشها ،باورها ،هنرها ،اخلاقیات ،قوانین ،عادات ،آداب ،وبسیاری چیزهای دیگر که انسان به عنوان عضو جامعه از جامعه به دست می آورد ‌و وقتی می گوئیم «مجموعه منظم »منظور این است که بین اجزای فرهنگ ارتباطی مستقیم یا غیر مستقیم وجود دارد وهر جزءدر بقای کل نقش ایفا می‌کند . از آنجا که فرهنگ حاصل جمع عناصر مستقل از یکدیگر نیست وهر ویژگی فرهنگی نسبت به ویژگی‌های فرهنگ کل معنی پیدا می‌کند بایستی آن را مانند کلیتی که دارای پیوستگی خاص است در نظر گرفت رفتارهایی که از نظر یک مشاهده کننده غیر معقول به نظر می‌رسد ،زمانی که این رفتارها در چارچوب فرهنگ کل قرار داده شوند ،معقولیت پیدا می‌کنند .

بدین ترتیب ،متوجه می‌شویم که تغییر در عنصری از یک نظام فرهنگی ،موجب بروز واکنش‌های غالباًغیر قابل پیش‌بینی وگاه پیاپی ،در مؤلفه های دیگر نظام می‌گردد . ایجاد تغییر در یکی از روستاهای اطراف تهران را می توان در این باره مثال زد .

در سه دهه پیش زنان این روستا برای شستن رختها وظرفها به کنار نهر آب می رفتند ‌و فاضلاب را در آن می ریختند . مرکز بهداشت به منظور جلوگیری از آلوده کردن آب آشامیدنی تصمیم گرفت رختشویخانه ای مدرن با دیواره هایی که آن را از هم جدا می کرد بسازد اما این کار مورد استقبال زنان روستا قرار نگرفت ،زیرا رخت شستن به صورت سنتی ،فقط یک کار معمولی برای آنان نبود ،بلکه یک کنش ضمنی را نیز به همراه داشت به آنان این امکان را می‌داد تا در یک جا جمع شوند ،با هم گفتگو کنند واطلاعات ومشغولیات ذهنی خود را به یکدیگر منتقل کنند . برای کاهش افسردگی ‌و نارضایتی زنان مجبور شدند که دیواره ها را بردارند وبه جای آن حوضچه های مدوری بسازند تا زنان در گرد آن رختها را بشویند تا سختی کار ‌و گذشت زمان را با صحبت کردن با هم از یادنبرند . به نظر می‌رسد که ایجاد تغییرات ونو آوری در جامعه باید به شناخت ویژگی‌های فرهنگ آن جامعه انجام شود تا در پذیرش آن دشواریهایی به وجود نیاید .

۲٫فرهنگ افراد یک جامعه را قادر به پیش‌بینی رفتار یکدیگر می‌کند :

از دیگر ویژگی‌های فرهنگ ویکی از فضایل متعلق به یک فرهنگ ،آن است که افراد را قادر به پیش‌بینی می‌کند ،بدین معنی ،هرفرد می‌تواند برحسب رفتار ‌و گفتار خود ،واکنش‌های دیگران را از پیش بداند . در واقع تنظیم رفتارها ،واکنش‌های هر فرد ‌بر اساس پیش‌بینی است . ما می‌دانیم که برای دریافت واکنش مطلوب پدر ،مادر ،رئیس ،زیر دست ،همکار ‌و دوست خود چه رفتار وگفتارمی باید داشته باشیم . به همین دلیل ،در مقابل هر یک از آن ها رفتار خاصی را انتخاب می‌کنیم :

به یکی احترام می گذاریم ،به دیگری اخلاص ومحبت نشان می‌دهیم ،در برابر یک کرنش می‌کنیم وبه دیگری پرخاش . گاه خود را عصبانی جلوه می‌دهیم وگاه لبخند می زنیم . اصولاًخندیدن ،گریه کردن ،فریاد زدن بلند یا ملایم حرف زدن ،خواهش کردن وتهدید کردن در موقعیتهای مختلف برای این است که عادت‌های فرهنگی ودرنتیجه واکنش‌های افراد را در مقابل رفتارهای مختلف می‌دانیم ومی توانیم پیش‌بینی کنیم .

۳٫ فرهنگ آموختنی است :

۱٫ شاخص زمان : که فعالیت های گردشگری را به اشکال کوتاه مدت ( کمتر از یک روز ) ، میان مدت ( ۱ تا ۳ روز ) و دراز مدت ( بیش از ۳ روز ) از یکدیگر تفکیک می‌کند .

۲٫ شاخص مکان : که گردشگری را به صورت فعالیت هایی در حوزه های نزدیک ، میانی و خارج یا دور تقسیم بندی می کند .

۳٫ شاخص انگیزه : که بر اساس آن گردشگری با انگیزه های استراحتی، تفریحی ، درمانی، زیارتی ، فرهنگی، اقتصادی، آموزشی، ورزشی و … از یکدیگر تفکیک می‌گردد .

۴٫ شاخص فصل : که گردشگری را بر اساس فصول سال طبقه بندی می‌کند .

۵٫ شاخص شکل و سازماندهی سفر : مانند انفرادی،گروهی،خانوادگی و … که ترکیب گردشگری را مشخص می کند .

۶٫ شاخص وسیله نقلیه مورد استفاده : که بر اساس نوع وسیله نقلیه طیقه بندی می شود .

۷٫ شاخص نوع و محل اقامت : که گردشگران را بر اساس نوع و محل اقامت هم از نظر کیفی و هم از نظرکمی طبقه بندی می‌کند . مانند گردشگران مقیم در هتل ها یا خانه های ویلایی و یا پانسیون های خانگی و غیره .

۲-۴-۷انواع گردشگری

در دنیای امروز با تخصصی شدن همه امور ، به فعالیت های گردشگری نیز بایستی به شکل تخصصی نگاه کرد . چرا که توریست های هر رشته از گردشگری ممکن است با سایر گردشگران از نظر سن ، جنس ، میزان تحصیلات ، کشور مبداء و … متفاوت باشند . اما صاحب نظران این رشته گردشگری به طرق مختلف دسته بندی نموده اند

وانس اسمیت از شش گونه گردشگری به صورت زیر نام می‌برد ( الوانی ، ۱۳۷۳، ۱۰۸ ) :

۱) گردشگری قومی ۲) گردشگری هنری ۳) گردشگری تاریخی ۴) گردشگری طبیعت گرا ۵) گردشگری تفریحی ۶) گردشگری کاری

دکتر علی اصغر رضوانی نیز انواع و اشکال توریسم را به شرح ذیل تقسیم بندی نموده است :

۱) توریسم تفریحی و استفاده از تعطیلات ۲) توریسم درمانی ۳) توریسم فرهنگی و آموزشی ۴) توریسم اجتماعی ۵) توریسم ورزشی ۶) توریسم مذهبی و زیارتی ۷) توریسم بازرگانی ۸) توریسم سیاسی .

دکتر محمد حسین پاپلی یزدی گردشگری را از نظر مکانی و موضوعی بدین گونه تقسیم بندی نموده است :

الف) گردشگری از نظر مکان مقصد:

۱٫گردشگری شهری۲٫ گردشگری روستایی۳٫ گردشگری عشایری،قومی،قبیله ای۴٫گردشگری در طبیعت ۵٫گردشگری ساحلی و دریایی۶٫ گردشگری کوهستانی۷٫ گردشگری هوا- فضا ۸٫ گردشگری زیست محیطی

ب)گونه های گردشگری از نظر موضوع:

۱٫گردشگری دریایی ۲٫ گردشگری برف ۳٫ گردشگری فرهنگی و هنری (گردشگری میراث) ۴٫گردشگری اجتماعی ۵٫ گردشگری علمی – آموزشی ۶٫ گردشگری درمانی ۷٫ گردشگری در طبیعت ۸٫ اکوتوریسم ۹٫گردشگری ورزشی ۱۰٫ گردشگری و چشم اندازهای کشاورزی و عشایری ۱۱٫گردشگری شکار و صید ۱۲٫گردشگری تجاری ۱۳٫ گردشگری سیاسی ۱۴٫گردشگری آثار جنگ ۱۵٫ گردشگری زیارت اهل قبور ۱۶٫گردشگری تبهکاری vandalism 17. گردشگری مجازی

هر کدام از انواع گردشگری که در بالا ذکر شد دارای زیر شاخه های فراوانی است که از ذکر آن ها خوداری گردید.به نظر می‌رسد آنچه مهم است اینکه مدیران هر محلی با بهره گرفتن از متخصصین امر نسبت به برنامه ریزی امر گردشگری متناسب با محل خویش اقدام واز برکات این صنعت بهره مند شوند .

۲-۴-۸انواع تعاریف گردشگری

۲-۴-۸-۱گردشگری تاریخی:

یکی از مواردی که در صنعت گردشگری وجود دارد برنامه ریزی جهت بازدید از اماکن تاریخی مورد علاقه گردشگران است. گردشگران با توجه به مدت زمان بسیار محدودی که برای بازدید از شهرهای معروف در اختیار دارند علاقمند به بازدید از اماکنی هستند که با توجه به شناخت اولیه آن ها، بیشترین مطلوبیت را کسب کنند. منظور از گردشگری تاریخی منظور بازدید از موزه ها و ابنیه های تاریخی است.

۲-۴-۸-۲گردشگری فرهنگی:

گردشگری ابزاری است برای نزدیکی فرهنگ ها Litvin,2000, Higgins-, Desbiolles,2006 Kelly, 2006 Kim & Crompton,1990 ,D’Amore,1988)). جهانگردی فرصتی برای آموزش افراد درباره ی فرهنگ ها و محیط های دیگر به علاوه میراث ملی خودی و اغلب تفاوت های سیاسی و ایدئولوژی فریبنده و کاهش نگرش های متعصبانه؛ یعنی، رسیدن به تعامل و ارتباطات میان فرهنگی را فراهم می‌کند )ضرغام بروجنی،۶۰،۱۳۸۹). مونیر بوشناکی در اجتماع جهانی فرهنگ ها در سال بر نقش گردشگری در ایجاد مکان هایی برای بیان و هویداسازی فرهنگ‌ها تأکید می‌کند، که نتیجه ی آن شکلی از گفتگوی بین فرهنگی است، که منجر به صلح و تسهیل روند توسعه ی پایدار می شود(رابینسون و پیکارد،۲۰۰۶). گردشگری به دلیل تفاوت در فرهنگ ها، اخلاق و مذاهب، ارزش ها، سبک زندگی، زبان و سطوح رفاه می‌تواند به عنوان عاملی در ایجاد برخورد های فرهنگی ظاهر شود(استنی،۲۰۰۴، ۲۲-۲۳). از بین بردن تصورهای غلط و دادن فرصتی به افراد برای آشنا شدن با انسان هایی از فرهنگ های متفاوت به اجتناب از این تعارضات و گسترش صلح کمک می‌کند. گردشگری با درهم آمیزی موزون فرهنگ ها از طریق درک آداب و رسوم جوامع میزبان، سبک زندگی و محیط منجر به افزایش احترام به فرهنگ جامعه ی میزبان می شود(ساکر و جورج،۲۰۱۰).

۲-۴-۸-۳گردشگری مذهبی:

گردشگری مذهبی، سابقه‌ای به قدمت تاریخ دارد و در ایران از مساجد، امامزاده‌ها و بقعه‌ها، آرامگاه‌ها و قبور، تکیه‌ها و حسینیه‌های قدیمی گرفته تا آتشکده‌ها و آتشگاه‌ها، صومعه‌ها و خانقاه‌ها، این نوع از گردشگری با استقبال مردم روبه‌رو شده و درآمدی نیز دارد. اما شاید جالب باشد که این نوع اماکن مذهبی امروز از حالت ملی خارج شده و به سمت فرامحلی شدن حرکت ‌کرده‌است و برای دولت‌های کشورهای مختلف که اماکن یاد‌شده در آن قرار دارد، درآمدهای هنگفتی به همراه دارد. در مقابل، دولت‌ها تلاش می‌کنند با ایجاد زیرساخت‌ها و تلاش برای حفظ میراث معماری و ابنیه تاریخی مذهبی کشورهای خود، به جذب گردشگران کمک کنند.
ولی با این حال هیچ چیز نمی‌تواند اهمیت گردشگری مذهبی را نادیده بگیرد. نوع جدیدی از گردشگری که به تمامی تاریخ بوده و هست.

۲-۴-۸-۴گردشگری ورزشی:

ورزش یکی از فعالیت‏های مهم گردشگران در حین گردشگری است و گردشگری و مسافرت نیز با انواع مختلف ورزش همراه است .گردشگر کسی است که برای مدتی،دست کم یک شب،و نه بیش از یک سال به کشوری غیر از وطن یا محل سکونت معمولی خود مسافرت می ‏کند وهدف او کار کردن وپول درآوردن در آن کشور نیست (گی چاک وای،۱۳۸۲). همچنین گردشگر ورزشی بازدید کننده‏ای موقتی است که حداقل۲۴ ساعت در محل رویداد اقامت می ‏کند و هدف او شرکت در رویدادی ورزشی است .

۱-۳ : اقسام اذن

اذن اقسامی دارد که به قرار زیر است :

۱ -۳ -۱ : اذن صریح و ضمنی

مشهورترین تقسیم اذن، انقسام آن به صریح، ضمنى است(نجفی ، ۱۴۰۴ ، ۱۵۶ : ۲۷ ) . قانون مدنى در برخى از مواد خود ‌به این تقسیم اشاره نموده است. چنان که ‌در مورد ودیعه گذار گوید:
«کسى مى‏تواند مالى را به ودیعه بگذارد که مالک یا قائم مقام مالک باشد و یا از طرف مالک صراحتاً یا ضمناً مجاز باشد».
در این ماده، قانون‏گذار، ودیعه گذاردن مال دیگرى را منوط به اذن صریح یا ضمنى مالک براى ودیعه گذاردن مال نموده است.
فقها،در تألیفات خود از اذن ضمنى غالباً به اذن فحوا یاد کرده ‏اند. هم‏چنین در منابع فقهى از اذن صریح گاهى به اذن قولى یا اذن بالقول تعبیر مى‏کنند.( بخردیان ، ۱۳۹۳ ، ۳۸)
اذن صریح، اذنى است که عبارت اذن دهنده صراحتاً برآن دلالت کند. به عقیده برخى از فقها، ملاک اذن صریح آن است که الفاظ اذن‏دهنده به طور مطابقى براذن به شخص دلالت نماید.( نراقی ، ۱۳۷۷ ، ۱۲) چنان که کسى به دیگرى بگوید: «از این غذایى که به من تعلق دارد بخور» چنین عبارتى را که جاى هیچ گونه تردیدى در دلالت بر اذن باقى نمى‏گذارد، اذن صریح مى‏نامند. ماده ۱۰۷۲ ق.م. اذن صریح موکل را براى صحت وکیل گرفتن توسط وکیل لازم شمرده، اعلام مى‏کند:
وکیل نمى‏تواند موکله را براى خود تزویج کند، مگر این‏که این اذن صریحاً به او داده شده باشد.
اذن ضمنى یا اذن فحوا آن است که لفظ اذن‏دهنده، به صراحت بر اذن دلالت نکند، ولى اذن از لوازم عبارت او باشد. یکى از موارد آن فحوا و مفهوم اولویت است؛ بدین معنا که از عبارت اذن‏دهنده به طریق اولى اذن نسبت به امرى استنباط گردد. براى مثال، شخصى به دیگرى صریحاً اذن دهد که براى سکونت خود و خانواده‏اش از منزل او استفاده کند؛ لازمه چنین اذنى، آن است که به طریق اولى شخص مأذون مى‏تواند در منزل را بسته چند روزى به مسافرت برود. مثال دیگر آن‏که شخصى منزل خود را به دیگرى اجاره مى‏دهد و به او در اجاره دادن یکى از اطاق‏ها به شخص ثالث اذن مى‏دهد، این اذن به طور ضمنى دلالت مى‏کند، شخص نسبت به انجام اقداماتى که براى اجاره دادن آن اطاق لازم است، مأذون است.
در مثال اخیر، اذن ضمنى از مصادیق مفهوم موافقت نمى‏باشد و با ملاحظه این گونه اذن‏ها روشن مى‏شود که گفته برخى از فقها که اذن فحوا را تنها از باب مفهوم موافقت مى‏دانند،(همان ، ۱۲) نقدپذیر است.

۱ -۳ -۲ : اذن شاهد حال
اذن شاهد حال، اذنى است که قراین و شواهد بر آن دلالت کند. هر چند در این قسم از اذن، لفظى که به طور صریح یا ضمنى بر رضایت باطنى فرد دلالت کند، به میان نمى‏آید، ولى اوضاع و احوال به گونه‏اى است که به اذن در انجام امرى شهادت مى‏دهد؛ مانند آن‏که میان دونفر خویشاوندى و دوستى کاملى باشد، به گونه‏اى که این حالت دلالت کند که هر یک به دیگرى در خوردن خوراکى از منزل خود، اذن داده است. از این‏رو به دلیل وجود قراین و شواهد، استفاده متعارف از آب چشمه و نهر دیگران‏( میرزای قمی ، ۱۳۷۱ ، ۱۱۶ -۱۱۷ ) و یا تکیه دادن به دیوار خانه دیگرى به اذن شاهد حال مجاز است.( نراقی ،۱۳۷۷ ، ۱۳)
اذن شاهد حال، زمانى داراى اثر حقوقى است که کاشف از رضایت باطنى و واقعى شخص باشد. فرض کنیم، بین کسى بادیگرى آن‏چنان رفاقت صمیمانه باشد که پى مى‏برد مى‏تواند از برخى از وسایل منزل او استفاده کند. ولى در عین حال نسبت به دوست خود، مخفیانه اعمالى ناپسند انجام داده است، به طورى که مى‏داند، اگر دوست او از آن کارها آگاه شود، هیچ گاه به او اجازه استفاده از وسایل منزل خویش را نمى‏دهد. در این صورت نمى‏توان گفت شخص در استفاده از وسایل منزل دوست خویش مأذون است، زیرا این شاهد حال، کاشف از رضایت باطنى شخص نمى‏باشد.
به نظر مى‏رسد، اذن شاهد حال را نمى‏توان از مصادیق اذن دانست، زیرا انشا از عناصر اذن مى‏باشد و در شاهد حال، اذن دهنده، رضایت خویش را ابراز نکرده، رضایت او از طریقى غیر از انشا و ابراز کسب شده است، اما جواز تصرف در این گونه موارد با آن‏که اذن واقع نشده، به دلیل آن است که متصرف به رضایت مالک، علم پیدا ‌کرده‌است و چنان‏که در بخش چهارم خواهد آمد، ملاک جواز تصرف احراز رضایت مالک مى‏باشد، اگر چه مالک، رضایت خود را ازطریق لفظ یا فعل ابراز نکند.

۱ -۳ -۳ : اذن مطلق و مقید

اذنى که شخص صادر مى‏کند، گاهى از جهت محدوده موضوع به مورد خاصى محدود نگردیده و به شرطى مشروط نشده است. چنین اذنى ر امى‏توان اذن مطلق نامید. ولى گاهى اذن به مورد خاصى محدود و یا به شرطى، مشروط مى‏گردد که آن را اذن مقیّد مى‏نامیم.(علامه حلی ، ۱۴۱۳ ، ۷۸ )
در قانون مدنى، وکالت از جهت مورد به دو قسم مطلق و مقیّد تقسیم شده است. وکالتى، مطلق معرفى شده است که متعلَّق آن، تمامى امور موکل باشد و وکالت، آن گاه مقیّد نامیده شده است، که تنها نسبت به امر یا امور خاصى از امور موکل صادر گردد. به وحدت ملاک و به دلیل شباهتى که بین وکالت و اذن وجود دارد، آن تقسیم را در این‏جا یادآور شدیم.

۱ -۳ -۴ : اذن عام و خاص

اذن، به اعتبار مأذون به دو قسم اذن خاص و اذن عام تقسیم مى‏شود. ملاک تقسیم، معین بودن یا معین نبودن مأذون است. در صورتى که مأذون یک یاچند نفر معین باشد، اذن را اذن خاص مى‏نامند( علامه حلی ، ۱۴۲۳ ،۱۲۳) ؛ همان گونه که اذن مورد بحث در مواد ۹۸، ۱۰۸، ۱۲۰ و ۱۲۱ ق.م. از این نوع مى‏باشد، ولى چنان‏چه اذن، عمومیت داشته باشد و به فرد یا افراد معینى منحصر نباشد، آن را اذن عام مى‏گویند.ماده ۱۶۰ ق.م. به طور عام به هر کس اذن مى‏دهد که مال گم شده رابه مالک آن برگرداند. در این ماده، فرد یا افراد معینى مخاطب اذن نمى‏باشند، بلکه اذن به صورت عام داده شده و هرکسى را شامل مى‏شود.از موارد دیگر اذن عام که قانونى نبوده، بلکه ناشى از قصد اشخاص مى‏باشد، موردى است که کسى از مال خویش اعراض مى‏کند؛ در این صورت مى‏توان گفت اعراض کننده به طور ضمنى، اذن عام داده است که هر کس بخواهد مى‏تواند آن مال را حیازت کند.

۱ -۳ -۵ : اذن موقت و غیر موقت

گاهى اذن‏دهنده نسبت به امرى براى همیشه به دیگرى اذن مى‏دهد؛ چنین اذنى را اذن دائم گویند. هم‏چنین در موردى که کسى بدون تعیین مدت به صورت مطلق به دیگرى اذن مى‏دهد، مى‏توان اذن او را دائم خواند. زیرا در این گونه موارد تا زمانى که اذن دهنده از اذن خود رجوع نکند، یا به علت دیگرى اذن مرتفع نگردد، اذن باقى است. اگر اذن‏دهنده، اذن خویش را به زمان معیّنى محدود کند، آن را اذن موقت، نام مى‏نهیم؛ چنان که کسى به دیگرى اذن دهد که براى یک ماه در خانه او سکونت کند، یا از میوه‏هاى باغ او استفاده کند.
نتیجه تعیین مدت در اذن آن است که در پایان مدت، بدون آن‏که نیازى به اعلام اراده اذن دهنده، مبنى بر رجوع باشد، اذن منتفى مى‏شود.( علامه حلی ، ۱۴۱۳ ، ۴۲۴ ) پس اگر کسى براى مدت معینى به دیگرى اذن در انتفاع از مالى بدهد، در پایان مدت، مأذون نمى‏تواند به انتظار مطالبه مالک و رجوع او بماند و باید در اولین فرصت آن را به مالک برگرداند. زیرا با خاتمه اذن، مال دیگر نزد مأذون امانت‏مالکانه نبوده، بلکه امانت شرعى مى‏باشد.

۱ -۳ -۶ : اذن قانونی و اذن اشخاص

قانون گذار با تصویب قانون ثبت آثار ملی در سال ۱۳۵۲ و لایحه جلوگیریاز انجام حفاری های غیر مجاز در سال ۱۳۵۸ معیار مقرر درماده ۱ قانون راجع به حفظ آثار ملی را تغییر داد، بدین صورت که قانون ثبت آثار ملی به وزارت فرهنگ و هنر وقت اجازه داد که آثار غیر منقولی را از نظر تاریخی یا شئون ملی واجد اهمیت می‌باشد را صرف نظر از تاریخ ایجاد یا پیدایش درعداد آثار ملی بهثبت برساند.

بند ۳ لایحه قانون جلوگیری از انجام حفاری های غیر مجاز نیز اشیای عتیقه را اشیایی دانست که طبق ضوابط بین‌المللی یکصد سال یا بیشتر از تاریخ ساخت یا ایجاد آن گذشته باشد و در نهایت مطابق ماده ۱ آیین نامه اموال فرهنگی ، هنری وتاریخی به اموال گفته می شود که از نظر علمی ، تاریخی ، فرهنگی ، باستان شناسی ، دیرین شناسی و هنری حائز اهمیت بوده و بیش از یکصد سال از تاریخ ساخت یا ایجاد آن گذشته باشد.

افزون براین، بنا بر ماده ۱ قانون راجع به حفظ آثار ملی صرفاً آثار صنعتی، ابنیه و اماکنی را می توان آثار ملی محسوب نمود که در مملکت ایران احداث شده باشد.

بااین حال، صرف اینکه آثاری دارای قدمت تاریخی بوده و در مملکت ایران احداث شده باشد موجب نمی شود که متصف به وصف میراث فرهنگی گردد. برای آنچه میراث فرهنگی خوانده می شود بیش از قدمت و محل ساخت یا ایجاد آن حمل یک پیام یا ارزش ضروری است. هرچند از زمان تصویب قانون راجع به حفظ آثار ملی همواره قدمت اثر به عنوان معیاری مهم در شناخت میراث فرهنگی به کار رفته است اما اساساً معیار، اصل شناسایی نبوده است بلکه دارا بودن ارزش های علمی، تاریخی، فرهنگی، باستان شناسی، دیرین شناسی و غیره نیز بسیار حائز اهمیت است. ‌بنابرین‏ با توجه به معیارهای مذکور می توان بیان داشت که میراث فرهنگی به آثاری اطلاق می شود که یکصد سال یا بیشتر از تاریخ ساخت یا ایجاد آن گذشته یا صرفنظر از تاریخ ایجاد یا پیدایش آن آثار غیر منقولی می‌باشد که به تشخیص سازمان میراث فرهنگی از نظر تاریخی یا شئون ملی ایران واجد اهمیت باشد.^[۳]

ایتالیا

قانون حفاظت از میراث فرهنگی و طبیعی مصوب ۲۲ ژانویه ۲۰۰۴ ایتالیا، میراث فرهنگی را متشکل از اموال فرهنگی و آثار طبیعی دانسته است.^[۴]

بند ۲ ماده ۲ این قانون مقرر داشته است که اموال فرهنگی به اشیای منقول و غیرمنقول اطلاق می‌‌گردد که مطابق مواد ۱۰ و ۱۱ دارای ارزش هنری، تاریخی، باستان‌شناختی یا انسان‌شناختی بوده یا به موجب سایر قوانین و مقررات نشانگر ارزش‌های تمدن ایتالیا باشد. ماده ۱۰ نیز مبادرت به تعریف اموال فرهنگی و بیان مصادیق آن نموده است.

‌بر اساس این ماده:

۱٫ اموال فرهنگی به اشیاء منقول و غیرمنقول متعلق به دولت و سایر نهادهای حکومتی، مؤسسات عمومی و انجمن‌های غیرانتفاعی خصوصی که دارای ارزش هنری تاریخی، باستان‌شناختی می‌باشد اطلاق می‌شود.

۲٫ اموال فرهنگی همچنین شامل موارد ذیل می‌شود:

الف) مجموعه های موزه‌ها، نگارخانه‌های عکس، گالری‌های هنری و نمایشگاه های متعلق به دولت و سایر نهادهای حکومتی؛

ب) بایگانی‌ها و اسناد منفرد دولتی؛

ج) مجموعه های کتب کتابخانه‌های دولتی.

۳٫ اموال فرهنگی مشروط به صدور اعلامیه مقرر در ماده ۱۲ موارد ذیل را نیز در برخواهد گرفت:

الف) اشیای منقول و غیرمنقول متلعق به اشخاصی غیر از نهادهای مذکور در بند ۱ که دارای ارزش هنری، تاریخی، باستان‌شناسی و دیرین‌شناسی فوق‌العاده‌ای باشد؛

ب) بایگانی‌ها و اسناد منفرد متعلق به اشخاص خصوصی که دارای ارزش تاریخی بسیار با اهمیت باشد؛

ج) مجموعه های کتب متعلق به اشخاص خصوصی که ارزش فرهنگی استثنایی داشته باشد؛

د) اشیای منقول و غیرمنقول به هر کس که تعلق داشته باشد که به دلیل اشاره آن به تاریخ سیاسی یا نظامی، تاریخ ادبیات، هنر، فرهنگ عمومی یا شهادت به ماهیت و تاریخ مجموعه های عمومی یا مؤسسات مذهبی دارای ارزش فوق‌العاده یا اهمیت می‌باشد؛

هـ) مجموعه یا دسته‌ای از اشیاء که به دلیل ویژگی‌های سنتی و خاص محیطی نمونه متمایزی از جنبه هنری و تاریخ مصوب می‌شوند.

۴٫ اشیای مورد اشاره در بندهای ۱ و ۳ (الف) شامل:

الف) اشیایی که به تمدن‌های اولیه مربوط است؛

ب) اشیای دارای ارزش سکه‌شناختی؛

ج) نسخه های خطی، دست‌نوشت‌ها، کاغذها و کتب؛

د) نقشه‌های جغرافیایی و قطعات موسیقی نادر و گران‌بها؛

هـ) عکس‌ها با نگاتیو و قالب‌های آن، فیلم‌های ضبط شده و به طور کلی تجهیزات صوتی و تصویری با ارزش؛

و) ویلاها، پارک‌ها و باغ‌های دارای ارزش هنری و تاریخی؛

ز) میادین عمومی، خیابان‌ها، جاده‌ها و دیگر فضاهای بیرونی شهری دارای جنبه‌های هنری و تاریخی؛

ح) محوطه‌های معدنی که گویای جنبه‌های تاریخی و انسان‌شناختی می‌باشد؛

ت) کشتی‌ها و شناورهای با ارزش هنری، تاریخی و انسان‌شناختی؛

ی) انواع معماری روستایی دارای ارزش تاریخی و انسان‌شناختی که شاهدی بر اقتصاد سنتی روستایی است.

۵٫ بدون خدشه به مقررات مواد ۶۴ و ۱۷۸به اشیای مورد اشاره در بندهای ۱ و الف و هـ بند ۳ که کار هنرمندان در قید حیات می‌باشند یا بیش از ۵۰ سال از ایجاد آن ها نمی‌گذرد اموال فرهنگی اطلاق نمی‌شود».

همچنین ماده ۱۱ این قانون مواردی همچون اماکن عمومی، استودیوی هنرمندان،‌ آثار معاصر معماری دارای ارزش‌های هنری، وسائط نقلیه که بیش از ۷۵ سال قدمت دارند و آثار نقاشی، مجسمه‌سازی و دیگر آثار هنری خلق شده توسط نویسندگان در قید حیات که کمتر از ۵۰ سال قدمت دارند را در صورت وجود شرایط لازم در قوانین مربوطه اموال فرهنگی قلمداد ‌کرده‌است.

ماده فوق‌الذکر اشعار داشته است: «بدون خدشه به اعمال مقررات ماده ۱۰ اشیاء ذیل نیز در صورت وجود شرایط لازم مقرر در قوانین مربوطه اموال فرهنگی محسوب می‌شوند: الف- دیوارنگاری‌ها، سپرهای نشان‌دار، دیوار نوشته ها، پلاک‌ها، کتیبه‌ها، پرستش‌گاه ها و دیگر تزئینات ساختمانی، در معرض دید عموم گذاشته شوند یا خیر، مذکور در بند ۱ ماده ۵۰؛ ب- استودیوهای هنرمندان مذکور ماده ۵۱؛ ج- موزه‌های عمومی مذکور در ماده ۵۲؛ د- نقاشی‌ها، مجسمه‌ها، هنرهای گرافیک و هر گونه هنری که خالق آن ها زنده بوده و قدمت آن ها کمتر از ۵۰ سال است، مذکور در مواد ۶۴ و ۶۵؛ هـ- کارهای معماری معاصر دارای ارزش هنری خاص مذکور در ماده ۳۷؛ و- عکس‌ها به همراه نگاتیوها و قالب‌های آن ها، نمونه های کارهای سینمایی، مواد سمعی و بصری یا سکانس‌هایی از تصاویر در حال حرکت، مستندهای وقایع،‌ شفاهی مذکور در ماده ۶۵ به هر شکلی که تولید شده‌اند و قدمت آن ها بالای ۲۵ سال است؛ ز- وسایل حمل و نقل مذکور در ماده ۶۵ و بند ۲ ماده ۶۷ که قدمت آن ها بیش از ۷۵ سال است. ح- اموال و ابزارهای دارای ارزش تاریخ علم و فن‌آوری مذکور در ماده ۶۵ که قدمت آن بیش از ۵۰ سال است؛ ت- بقایای تعیین‌شده به موجب قوانین لازم‌الاجرا راجع به حمایت از میراث تاریخی جنگ جهانی اول مندرج در بند ۲ ماده ۵۰».

ترکیه