این شاخص یک شاخص ترکیبی است که در هر سال با بهره گرفتن از اطلاعات همان سال و سال قبل از آن محاسبه میشود. به طور کلی در محاسبه این شاخص از نتیجه چهارده بررسی و مطالعه مستقل که توسط کارشناسان کشورهای مختلف در قالب دوازده نهاد مجزا صورت میگیرد، استفاده میشود. در این شاخص میزان رشوهگیری مقامهای دولتی، کلاهبرداری در خریدهای دولتی، اختلاس و میزان قوت و تداوم سیاستهای ضد فساد (فساد بورکراتیک و فساد سیاسی) مورد ارزیابی قرار میگیرد. این شاخص، تنها بر مبنای، اظهارنظر فعالان و تحلیلگران اقتصادی که درباره اوضاع اقتصادی و سیاسی کشورها تخصص دارند محاسبه میشود.
البته نمیتوان تنها با اتکا به این شاخص در مورد فساد در کشورهای به قضاوت نشست. ایراداتی مانند عدم توجه به ارزشهای فرهنگی کشورها، تأکید زیاد بر شاخص پرداخت و دریافت رشوه، تاثیر زیاد شرایط سیاسی و اقتصادی کشورها بر شاخص فساد در زمان بررسی و … بر این شاخص وارد است. با تمام این موارد، ارائه این شاخص در عرصه بینالمللی، تاثیر فراوانی در دیدگاه سرمایهگذاران بینالمللی دارد و میتوان با بهبود معیارهای مورد استفاده آن، گامی مثبت در جذب سرمایهگذاری خارجی برداشت.
فرصتهای سرمایهگذاری درایران
از جمله فرصتهای سرمایهگذاری در ایران،سرمایهگذاری در اوراق بهادار،زمین و مسکن،طلا،ارز و اوراق مشارکت است.
۲-۱۴-سرمایهگذاری در اوراق بهادار
همواره بخش عمدهای از ثروت افراد جامعه به سمت سرمایهگذاری در اوراق بهادار سرازیر می[شود. بازارهای مالی این امکان را برای شرکتها و دولتها فراهم میسازند که بتوانند از طریق فروش اوراق بهادار نیازهای خود را برطرف سازند،سرمایهگذاران نیز از طریق خرید اوراق بهادار بازده و رفاه خود را افزایش میدهند(تهرانی و نوربخش،۱۳۸۸)در حال حاضر،بازار بورس اوراق بهادار اغلب کشورها هسته مرکزی بازار سرمایه است و سالانه مبلغ هنگفتی از سرمایه های سرگردان را به سمت واحدهای مولد و فعال جامعه هدایت میکند.بازار بورس در چارچوب مکانیزم مشخصی میتواند باعث ایجاد سرمایه و هدایت آن به سمت واحدهای فعال و مولد شود و نیز سبب افزایش تولید،کنترل تورم و مشارکت مردم در تآمین سرمایه مالی در واحدهای صنعتی وسهیم شدن آن ها در مالکیت شرکتها افزایش تعهد و کارایی مدیران و در نهایت فزایش رشد تولید ناخالص داخلی میشود(نمازی و همکاران۱۳۸۲٫).در سالهای اخیر،میزان سرمایهگذاری در بورس تهران روند رو به رشدی به خود گرفته است،به گونهای که این بازار به مقصدی جذاب برای سرمایهگذاری تبدیل شده است.طبق آمار بانک ملی مرکزی تعداد سهام معامله شده در بورس تهران در سال ۱۳۷۰و۶۵میلیون سهم بوده این در حالی است که این میزان در سال ۱۳۹۰به۷۳۱۸۹میلیون سهم رسیده است،این افزایش در حجم و ارزش معاملات نشان دهنده استقبال سرمایهگذاران از سرمایهگذاری در بورس است.
۲-۱۵-سرمایهگذاری در بخش زمین و مسکن
مسکن علاوه بر نقش اصلی خود به عنوان یک سرپناه یک کالای مصرفی تبدیل به یکی از مقاصد مهم افراد برای سرمایهگذاری شده است.رشد اخیر در بازار مسکن توجه سرمایهگذاران را به ریسک و بازده و تأثیر مسکن در سرمایهگذاری جلب نموده است.مطالعات بسیاری در بازار مسکن نشان میدهد که مسکن ابزار مؤثری برای سرمایهگذاری است.از جمله مزیتهای سرمایهگذاری در مسکن،ایجاد مصونیت در مقابل تورم است.شاید مهمترین ایراد آن نیز عدم نقدشوندگی و نبود بازار بزرگ و کارا برای مسکن باشد(کاپور و همکاران،۲۰۰۹)[۴۰].در ایران نیز سرمایهگذاری در بازار مسکن به دلیل تغییر در نگرش خانواده ها در مورد داشتن خانه های مستقل و نیز افزایش جمعیت و نیاز آن ها به داشتن سر پناه به عنوان یکی از سودآورترین سرمایهگذاری ها توجه بسیاری را به خود جلب نموده است(زارع و رضایی،۱۳۸۵).علاوه بر ایران،در بسیاری از کشورهای دیگر جهان نیز مردم دیدگاه مطلوبی نسبت به سرمایهگذاری در بخش مسکن دارند،بر اساس نتایج یک مطالعه از هر ۱۰ آمریکایی۸ نفر مسکن را بهترین سرمایه گذاری بلند مدت میدانند(تیلور و همکاران،۲۰۱۱)[۴۱]
۲-۱۶-سرمایهگذاری در طلا
در زمانهای گذشته از طلا به عنوان پول استفاده میشد.طلا دارای ویژگیهایی است که آن را تبدیل یه کالای واسطهای مطلوبی میکند.طلا کمیاب و با دوام است.طلا ذاتاَ با ارزش است چرا که زیباست و کاربرد بسیاری در صنایع مختلف دارد(لرنر،۱۹۸۸)[۴۲].در کشورهایی که ارزس پول به دلیل تورم مداوم کاهش مییابد مردم برای جلوگیری از زیان ناشی از تورم داراییهای خود را به صورت واقعی پس انداز میکنند.یکی از این نوع دارایی ها که قابلیت نقدشوندگی بالایی نیز دارد طلاست و در ایران همواره به عنوان پس اندازی مطلوب در جامعه با استقبال مواجه بوده است. از نظر تاریخی نداشتن امنیت اجتماعی به ویژه برای زنان، نگرانی از آینده، ارزش ذاتی و قدرت نقدشوندگی زیاد طلا باعث شده است این فلز گرانبها در ایران از دیرباز به عنوان بخشی از پسانداز خانواده ها برای روز مورد استفاده قرار گیرد(سر افراز و امیر،۱۳۸۴).گزینههای مختلفی برای سرمایهگذاری در طلا وجود دارد: سرمایهگذاری در سکه طلا،سرمایهگذاری در شمش طلا و سرمایهگذاری در سهام شرکتهایی که در صنعت استخراج یا بازرگانی طلا فعالیت دارند(لرنر،۱۹۹۸).
۲-۱۷-سرمایهگذاری در ارز
سرمایهگذاری در ارز نیز یکی دیگر از فرصتهای سرمایهگذاریهایی است که در این بحث به بررسی آن میپردازیم.علل نگهداری ارز را میتوان به دو دلیل عمده دستهبندی نمود:یکی نگهداری ارز به عنوان تقاضای معاملاتی ودیگری به عنوان تقاضای سفته بازی و نگهداری آن در سبد دارایی افراد.این نوع تقاضاها را میتوان ناشی از مقبولیت بینالمللی این نوع دارایی و داد و ستد آن در بازارهای گوناگون دانست.تفکر نگهداری بخشی از ثروت به صورت ارز امروزه جایگاه ویژه ای نزد صاحبان ثروت یافته است و عموما بازار ارز یا وجود تمام ریسک ها و مخاطراتش یکی از سودآورترین بازارها محسوب میشود (زارع و رضایی،۱۳۸۵).
۲-۱۸-اوراق مشارکت
اوراق مشارکت،اوراق بهادار با نام یا بینامی است که به موجب قانون یا مجوز بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به قیمت اسمی مشخص برای مدت معین منتشر میشود و به سرمایهگذارانی که قصد مشارکت در اجرای طرحهای عمرانی-انتفاعی دولت مندرج در قوانین بودجه سالانه کل کشور و طرحهای سودآور تولیدی،ساختمانی و خدماتی را دارند واگذار میگردد.علاوه بر این،باز پرداخت اصل اوراق در سررسید و پرداخت سود علیالحساب در مقاطع معین توسط ناشر تضمین شده و خرید و فروش آن در بانک عامل(بانکی که اقدام به عرضه اوراق نموده است)یا بورس اوراق بهادار مجاز است.این اوراق از سال ۱۳۷۳به منظور تامین مالی پروژه های حائز شرایط لازم به کار گرفته شد از این طریق سرمایه های خرد موجود در جامعه در کنار هم جمع شده و به صورت هدفمند در اختیار پروژه های خاص قرار گیرد.طی سالهای اخیر اوراق مشارکت به عنوان اصلیترین ابزار مالی ایران وظیفه سنگین جمع آوری منابع و هدایت آن ها را به بخشهای تولید بر عهده داشته است.سود نسبتا بالا وکم ریسک بودن اوراق مذبور و نیز نقد شوندگی بالای این اوراق موجب گسترش سرمایهگذاری افراد در این اوراق شده و سرمایهگذاری در این اوراق را با استقبال فراوانی مواجه کردهاست.
۲-۱۹-محیط سرمایه گذاری[۴۳]