- ماهیت کار وشغل : انواع مشاغل ونوع کار وحرفه در ایجاد جوسازمانی خاص سهم بسزایی دارند. کشاورزی و زراعت در جوامع روستایی در جوی کاملاً متفاوت از مؤسسات بانکداری و فعالیت های اداری صورت می‌گیرد .
محدودیت زمانی و جداول و تحویل کار در نشریه روزانه ، جوی کاملاً متفاوت از جو مؤسسه انتشاراتی و پژوهشی دارد . ( عسکریان ، ۱۳۸۳، ص ۱۸۲).
پیامدهای کاربردی جوسازمانی
عموماً فرض بر آن است که جوسازمانی مدارس با مدیریت و رهبری آن رابطه بسیار تنگاتنگی دارد. ادراکاتی که جمع معلمان از محیط کارشان دارند ، انگیزه ها و رفتارهای آنان را در مدرسه و کلاس درس تحت تاثیر قرار می‌دهد. جو باز محیطی با احترام متقابل و درستی را پدید می آورد، به نحوی که رهبری و مدیریت حرفه ای می‌تواند در آن موفقیت آمیز باشد .
اما در جو بسته، محیطی سرشار از بدبینی و دشمنی به وجود می‌آید و هر گونه مدیریت مشارکتی را با شکست مواجه می‌سازد .
نتایج تحقیقات نشان می‌دهد که بازبودن با رضایت بیشتر دانش آموزان از مدرسه و افت تحصیلی کمتر همبستگی دارد . در مدارسی که جو بازتر دارند ، مدیران اعتماد به نفس بیشتری دارند و با نشاط تر می‌باشند . در چنین جوی معلمان خشنودتر ، وظیفه شناس تر و مورد اعتمادتر می‌باشند. درضمن معلمان به اثربخشی خود و مدرسه خود اطمینان بیشتری دارند . همچنین جوسازمانی باز نتایج مثبتی از لحاظ تسهیل فراگرد مدیریت و سرپرستی به وجود می آورد و زمینه را برای تدریس و یادگیری اثربخش فراهم می‌سازد، جوسازمانی باز زمینه را برای مدیریت اثربخش فراهم می‌کند. جوسازمانی مدرسه و مدیریت آن هر دو مهم می‌باشند . پیشرفت مدرسه تابع بازبودن جو و اثربخشی مدیریت و سرپرستی آموزشی آن است (علاقه بند ،۱۳۷۷، صص ۱۰-۱۱).
کنترل و اندازه گیری جوسازمانی
برای کنترل جوسازمانی لازم است که از طرف مدیران اقداماتی انجام گیرد. این اقدامات به طور خلاصه عبارتند از :
-
- با توجه به ماهیت و خصوصیت شخصی افراد یک سازمان و ماهیت شغل آنان ، تصمیم گرفته می شود که چه فضاهایی مناسب تر است ، لازمه تصمیم گیری درباره مناسب ترین فضای سازمانی آن است که برای مثال : اگر لازمه انجام وظایف شغلی دارا بودن نیاز به پیشرفت است ، افراد شاغل درآن شغل دارای دارای انگیزه پیشرفت باشند و مدیریت روش هایی را برای فعال کردن آنان پیدا کند. اگر در افراد نیاز نیاز به پیشرفت ضعیف و نیاز به پیوستگی قوی باشد ، فضای سازمانی مناسب آن است که در آن انگیزش پیوستگی کارکنان ارضاء شود و طی آن به میزان گرمی روابط در محیط کار ، دوستی و رفاقت و حمایت افزوده شود .
-
- ماهیت و چگونگی فضای سازمان کنونی ارزیابی شود . مدیر لازم است که ابزار اندازه گیری جوسازمانی را خوب بشناسد و به آن اعتقاد داشته باشد. مدیر می‌تواند از پرسشنامه ای استفاده کند که با هدف های اندازه گیری وی مطابقت داشته باشد .
-
- مدیر باید تفاوت و فاصله جوسازمانی کنونی با مناسب ترین جوسازمانی را تشخیص دهد.
- اقدامات عملی که مدیر می‌تواند برای برای بهبود جوسازمانی خود به کار گیرد عبارتند از:
الف) تغییر در وضعیت مکانی و فضایی وسایل : ابزار و نیروی انسانی ، در واقع مدیر می‌تواند نوعی جوسازمانی ایجاد کند که در موقع لزوم نیاز به انسجام با نیاز به پیشرفت ارضاء گردد.
ب ) تغییر در الزامات و خصوصیات شغلی و اهداف : مدیر می‌تواند فضایی را ایجاد کند که مسئولیت افراد در سطح بالاتری باشد . مدیر ممکن است برای چنین کاری تفویض اختیار نماید یا افراد سازمان را در تعیین اهداف سهیم سازد که این کار موجب ایجاد نوعی فضای ساختمند می شود که طی آن تعامل اجتماعی افراد و زیردستان افزایش می‌یابد .
ج ) تغییر در شیوه های ارتباطات و روش های گزارش دهی و گزارش گیری : گزارش گیری و ارتباط رسمی موجب نوعی فضای ساختمند می شود که طی آن تعامل اجتماعی افراد افزایش می‌یابد و چنانچه مدیر خود به صورت مجرای ارتباطات درآید و تعامل اجتماعی بین مدیر و زیردستان افزایش یابد موجب دلگرمی زیردستان می شود .
د ) تغییر در شیوه رهبری : که شامل تغییر در رفتار مدیر با زیردستان می شود .
- ارزیابی تغییر جوسازمانی : این ارزیابی به مدیر کمک می‌کند تا بهبود در زمینه خاصی از فضای سازمانی را پیگیری کنند و به ارزیابی اثربخش کوشش هایی بپردازند که برای تغییر جوسازمانی به عمل آورده اند(ساعتچی ، ۱۳۷۶ ، صص ۷۲-۸۰ ) .
روش های بهبود جوسازمانی
-
- ایجاد انگیزش در کارکنان : انگیزش یکی از ساده ترین و در عین حال پیچیده ترین وظایف مدیر است . به این دلیل ساده است که مردم اگر احساس کنند رفتاری پاداش در پی دارد ، برانگیخته و جذب می‌شوند. بنابرین فقط باید مشخص کنید که شخص چه می‌خواهد تا بتوانید از آن به عنوان پاداش انگیزه استفاده کنید. اما در همین مرحله است که انگیزش پیچیده می شود ، اول آنکه، آنچه را که برای یک فرد به عنوان پاداش مهم تلقی می شود ممکن است برای شخص دیگری مهم نباشد. حتی انتخاب پاداش که برای شخص مهم است، تضمین نمی کند که این پاداش او را برخواهد انگیخت، چرا که پاداش زمانی فرد را برمی انگیزد که احتمال دهدکوشش اوسبب دریافت پاداش خواهدشد(شفیعی،۱۳۸۳).
- توجه به شخصیت و انتظارات کارکنان مدرسه هرکدام از کارمندان دارای شخصیت منحصربه فرد هستند . در جوسازمانی و ایجاد جو مثبت ، توجه به شخصیت کارکنان برای مدیر بسیار اهمیت دارد. ممکن است بعضی افراد احتیاج بیشتری به راهنمایی داشته باشند که در مواجهه با راهبردهای مشارکت جویانه عکس العمل خوبی نشان نمی دهد.
بنابرین فیلمور اشاره می‌کند دلایل قانع کننده ای وجود دارد که مرئوسان را باید به عنوان مهم ترین عامل وضعیت مدیریت مورد توجه قرار داد، مرئوسان در هر شرایطی نقش حیاتی دارند نه فقط به این عنوان که فرد، مدیر یا رهبر را قبول دارد یا رد می‌کند ، بلکه چون به عنوان یک گروه عملاً تعیین کننده میزان قدرت شخصی او هستند، این عضو در همان سطح مدیریت اهمیت دارد (شفیعی،۱۳۸۳).
-
- مشارکت معلمین در تصمیم گیری : یکی از مهمترین وظایف مدیر که برای ایجاد جوسازمانی مناسب می‌باشد . زیرا که مشارکت کارکنان در تصمیم گیری باعث به وجود آمدن احساس ارزش در آن ها می شود ، در سازمان هایی که در تعیین خط مشی ء به افراد فرصت شرکت می‌دهند رضایت خاطر بیشتری در افراد حاصل می شود . بنابرین مدیران مدارس می‌توانند با شرکت دادن معلمان در شوراهای تعیین خط مشی ء مدرسه بر رضایت خاطر کارکنان بیفزایند . در نتیجه دو نوع رضایتمندی خاطر برای آن ها حاصل می شود . اولاً می دانند که وجودشان دارای اهمیت است ، ثانیاًً از این طریق به کسب امتیاز نائل خواهند شد،زیرا منافع آنان از طرف گروه مورد توجه قرار می‌گیرد.( شفیعی،۱۳۸۳، ص ۵۵) .
