جدول ۲-۶: ماتریس سرمایه اجتماعی

زیاد کم

کار گروهی/ کار مشارکتی

زیاد

تعارض با بیرون/ دسته بندی داخلی

کنترل بیرونی به وسیله نخبگان / و یا رؤسا

(سرپرستان

بی تفاوتی/ فردگرایی افراطی

کم

با توجه به موارد مطرح شده فلورا پیامدها و نتایج سرمایه اجتماعی را به صورت زیر مطرح می‌کند:

۱- سرمایه اجتماعی از طریق روابط ، ارتباطات و مشارکت موجب تقویت روابط می شود.

۲- سرمایه اجتماعی باعث توسعه ابتکار عمل، مسئولیت پذیری ، انعطاف و انطباق پذیری می شود.

موضوع مسئولیت اجتماعی شرکت ها و سازمان ها، موضوعی است بسیار گسترده که دلایل رعایت یا عدم رعایت آن ، ریشه در مسائل گوناگون دارد . مسائلی چون اقتصاد ، قانون ، آموزش های مدیریتی، ارتباطات و غیره . حال این پرسش مطرح است که چگونه سرمایه اجتماعی منجر به مسئولیت اجتماعی خواهد شد؟

سرمایه اجتماعی مسئولیت اجتماعی

هر سازمان دارای ‌گروه‌های بسیاری است، هر گروه ‌در مورد رفتارهای صحیح و مناسب خود، هنجارهایی را به وجود می آورد و این هنجارها ‌بر اساس نوع کاری که لازم است انجام گیرد، توسعه می‌یابند. چون فرد به تنهایی قادر نیست تمامی احتیاجات و آرزوهای خود را برآورده سازد وبرای دستیابی ‌به این هدف، فاقد توانایی، قدرت، زمان و مقاومت کافی است، ‌بنابرین‏ ناگزیر است نیازهای خود را به کمک دیگران و با اتکا به آن ها برآورده سازد . می‌دانیم زمانی که چند نفر تلاش های خود را با یکدیگر هماهنگ می‌سازند، متوجه توانایی خود در انجام کارهایی می‌شوند که از توان هریک از آنان به تنهایی خارج است . بزرگ ترین سازمان ها یا جوامع نیز از طریق ایجاد هماهنگی میان فعالیت های بسیاری از افراد خود به اهدافشان دست می‌یابند. تلاش هماهنگ افراد باعث می شود تا اهداف هریک از اعضای آن ها نیز محقق شود ، چرا که هدف، قصد یا اعتقاد اصلی و زیر بنایی مفهوم سازمان و هماهنگی بین تلاش افراد درجهت ارضای نیاز جامعه است . امروزه ساختار سازمان‌ها تغییر ‌کرده‌است و سازمان ها نیز در داخل سازمان های دیگر قرار دارند. به عبارتی، هر سازمان جزئی از یک سازمان دیگر است. جامعه که بزرگ ترین واحد زندگی بشری است نیز در درون خود ، سازمان‌ها و مؤسسات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، تولیدی، سیاسی و دولتی بسیاری را جای داده است . ‌بنابرین‏ می توان نتیجه گرفت سازمان‌ها برای ارضای نیازهای انسان ها شکل گرفته اند.

(ساعتچی،۱۱۸،۱۳۸۴)

از این رو، یکی از عواملی که باعث ادامه حیات سازمان ها می شود، مسئولیت پذیری آن ها در مقابل سایر انسان ها، افراد و ‌گروه‌های داخل وخارج از سازمان است . به عبارتی، پیوند، تعامل، ارتباط و مشارکت بین اعضای سازمان ها، باعث ایجاد سرمایه اجتماعی بین گروهی ودرون گروهی شده و از این طریق موجب ایجاد مسئولیت پذیری وپاسخگویی اجتماعی می شود.( طلوعی،۱۳۸۶،۱۰۲)

۲-۲۱مسئولیت اجتماعی شرکت به عنوان مزیت رقابتی

عواملی چون مشتریان ،رقبا ،بازار ، تکنولوژی ،دولت ،عوامل فرهنگی و نظائر آن باعث تغییرات در محیط خارجی سازمان به صورت تدریجی و نامحسوس می‌شوند و شکل تازه ای در محیط رقابتی ایجاد نموده که تعیین کننده استراتژی هاو فعالیت های تحول یافته سازمانی می‌شوند که از لحاظ اجتماعی پذیرفته شده باشند. طبق نظر کارول این تغییرات در انتظارات اجتماعی از بعد مصلحتی و داوطلبانه فراتر رفته و به مرور ابعاد اخلاقی و یا حتی اجباری (قانونی و مصلحتی ) به خود می‌گیرد و زمانی که مسائل مصلحتی تبدیل به موانع قانونی می‌شوند از بعد داوطلبانه خارج و به امری ضروری برای برآورده کردن نیازهای جامعه می‌شوند.مسأله دشوارتر تشخیص مسائلی است که هنوز تحت حکم قانونی قرار نگرفته اند.اگر مدیران از اقتدار خود بدون توجه به بعد مصلحت های اجتماعی برای دست یابی به اهداف اقتصادی بهره بگیرند ، از لحاظ اجتماعی غیر مسئول شناخته می‌شوند ‌و پیامد آن باعث آسیب به فروش کالاها ،استخدام کارکنان ،اعتماد و حمایت مالی سرمایه گذاران و … می شود.بر این اساس همان طور که پیش از این نیز طرح نمودیم سازمان به لحاظ اهداف اقتصادی و اجتماعی خود و نگرش دقیق به فرصت ها و تهدیدات بیرونی و توانمندی های و ضعف های درونی مسیری را طراحی می‌کند که در این محیط متغییر و رقابتی امکان بقاء و توسعه داشته باشند.امروزه چهار عامل محیطی رشد ثروت ، جهانی شدن ،تکنولوژی های ارتباطی و مارک‌های تجاری موجب به پیش راندن مسئولیت اجتماعی به صدر تصمیمات استراتژیکی سازمان شده اند. این عوامل به طور گروهی به علت تغییرات باعث سرعت بسیار زیادی که قابل پیش‌بینی بهترین استراتژیست های سازمانی نیست اتفاق می افتد. اثرات تعاملی این عوامل با یکدیگر ، اهمیت مسئولیت اجتماعی بنگاه را برای استراتژی های سازمانی مورد تأکید قرار می‌دهد.

مسئولیت پذیری اجتماعی شرکت ها وسیله ای بسیار مؤثر در افزایش محبوبیت شرکت ها و بالا بردن ارزش مارک تجاری آن ها و نیز حفظ سرمایه شرکت در طولانی مدت می‌باشد.

نمودار۲-۱مدل مسئولیت اجتماعی راهبردی

چشم انداز سازمان

مأموریت سازمان

استراتژیک

قابلیت ها

عوامل محیطی و

ذینفعان

فعالیت های شرکت: بازاریابی،منابع انسانی،امور مالی،

اقدامات و برنامه ها

ضروت های مسئولیت اجتماعی استراتژیک شرکت

(اهداف استراتژیک)

ابتکار عمل های استراتژیک

(پروژه های عملی)

موفقیت شرکت ها بر پایه این امر است که استراتژی های آن ها بتواند بین قابلیت های درونی سازمان و فرصت های بیرونی آن به نحوی هماهنگی ایجاد کند که آن شرکت بتواند در تلاش بر مبنای چشم انداز و بینش خود،به موفقیت در مأموریت خود دست یابد. یک خط مسئولیت اجتماعی مؤثر نیاز هست تا با اقدامات اثر گذار ‌در مورد تدابیر استراتژیک بتواند شرکت را به اهداف استراتژیکی و مسئولیت های اجتماعی اش برساند. مسئولیت اجتماعی شرکت نوعی عامل تماییز رقابتی برای شرکت می‌باشد و نیز نوعی بیمه و تضمین برای مارک تجاری شرکت هست . مسئولیت اجتماعی شرکت وسیله ای است تا سازمان‌ها قادر به تحلیل و بررسی محیط کلی تجاری باشند و استراتژی مناسب سازمانی را تدوین کنند تا علاوه بر محاقظت از شرکت و دارایی آن نوعی تماییز رقابتی را پدید آورند.(Chandler & David, 2006,7)

۲-۲۲ مزایای مسئولیت اجتماعی در تجارت