محمودی ،داور،در سال(۱۳۷۹)،پایان نامه در دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکزی با عنوان (( مطالعه تطبیقی نظریه های تربیتی صاحب‌نظران اسلامی و غربی ( خواجه‌نصیرالدین و روسو) صورت گرفته است.
که در این پژوهش نظرات تربیتی هر دو مورد برسی قرار گرفته است، در تربیت اخلاقی که روسو تحت آموزش اخلاقی مطرح می کند، تأکید بر جنبه عقلانی دارد و آن را تا سنین کودکی و با تعلیم و در سنین شش سالگی به بعد اشاره می کند. روسو سن جوانی را مرحله تفهیم نامیده که نوجوان با استدلال و درک و فهم و قضاوت و تفکر می تواند به تهذیب اخلاق برسد.
خواجه تربیت اخلاق را سیر تربیت دینی میداند و رسو به ترتیب دینی میداند و رسو به تربیت دینی معتقد بود.
در ارتباط با تربیت کودک پرداخته و بخشی از آن تربیت اخلاقی در کودکان هست. که اصل آراستگی به عنوان اصل تربیت اخلاقی مطرح می کند و سپس آموزش و اسوه را به عنوان روش‌های تربیت پیشنهاد می کند .
دهشیری ،افضل سادات حسین، در سال(۱۳۷۰)، در پایان‌نامه‌ای که در دانشگاه تربیت مدرس انجام شد نگرش به تربیت اخلاقی نوجوانان از دیدگاه اسلامی پرداخته است.
این رساله با برسی مفهوم اخلاق ،تربیت و تربیت اخلاقی در ابتدا دیدی دقیقتری به ما جهت تبیین نظام روشنی از تربیت اخلاقی میدهد.
درباره رابطه اخلاق و تربیت از یک نظر می‌توان اخلاق را یکی از ارکان اساس تربیت دانست؛ یعنی وصول به هدف تربیت بدون اخلاق اجتناب‌ناپذیر است کسی را می‌توان تربیت شده دانست به فضایل اخلاقی باشد که از رذایل دور و منصف باشد.
لیاقتدار،محمدجواد،در سال (۱۳۷۰)، پایان نامهای در دانشگاه تربیت مدرس انجام شد مقدمهای بر روش‌های تعلیم و تربیت در نهجالبلاغه پرداخته است.
در این تحقیق به اهمیت و نقش روشها،مفهوم تعلیم،مفهوم تربیت،معرفی و ضرورت برسی موضوع، روش ابتلا،معنای لغوی واژه ها،فلسفه ابتلا در نهجالبلاغه،راه‌ها و انواع ابتلاء،نکات اساسی روش ابتلاء نتایج و توصیه های تربیت ،روش کرامت و عزت،معنای کرامت،ارزش کرامت،راه‌های نیل به کرامت،روش‌های تحریک حس کرامت و روش عزت.روش اعتدال مفهوم اعتدال ،مباحث کلی اعتدال،روش معاشرت،ویژگی یک دوست خوب در نهجالبلاغه،چگونه معاشرت کنیم؟(آین دوستیابی)روش برخورد با خطایا و لغزشهای دوستان (منشور برادری). روش برخورد با ناجوانمردی دوستان،اهمیت و ارزش دوست و دوستی،روش‌های پروش نیروی عقلانی ،ارزش و اعتبار عقل در نهجالبلاغه.روش کار،ارزش و اهمیت کار،نقش تربیتی کار و بحثی در مورد آفت کار،روش تعلیم و تعلم. ارزش علم و عالم،جنبه کاربردی علوم ،ارزش عالم و معلم در سخنان امام علی(ع): ظرفیت علمی انسان و بالاخره روش توبه و (نوسازی خویشتن)گناه نکردن بهتر از توبه،ضرورت و نقش محاسبه نفس،نقش تربیتی توبه و شرایط تأثیر تربیتی توبه پرداخته است.
یاقوتی،در سال(۱۳۶۴)، تربیت اخلاقی از دیدگاه نهجالبلاغه، پایان نامهای در غالب کارشناسی ارشد در دانشگاه علامه طباطبایی ارائه داده.
که به برسی کلی تربیت اخلاقی و اهمیت آن اقدام نموده است سپس به برسی روش‌های تربیت اخلاقی از دیدگاه نهجالبلاغه پرداخته است که با توجه به منبع تحقیق و مطالب بسیار با ارزش تربیتی در این کتاب غنی و پرمحتوا و برای بهره گیری بیشتر تلاش علمی گستردهتری را میطلبد که متأسفانه به علت عدم بحثهای منظم و ابهام در مفهوم تربیت اخلاقی ایجاد شده است.
باقری،خسرو، در سال(۱۳۶۴)،پایان نامهای که در دانشگاه تربیت مدرس انجام شد به(( نقد تربیتی و شیوه های تربیت اخلاقی))به مقایسه مبانی روانی و شیوه های تربیت اخلاقی و نظریات تربیتی جدید پرداخته است.
تربیت اخلاقی و نظریات تربیتی جدید می پردازد. تربیت اخلاقی بر اساس نظریات ( ابن مسکویه) خواجه نصیر طوسی و ملامهدی نراقی استوار است و در نظریه های جدید نظریه روانکاوی، رفتارگرایی رشد شناختی و انسان گرایانه مورد بحث قرار گرفته و این دو دیدگاه از نظر تفاوتها و تشابهات مورد برسی قرار می‌گیرد.
عابدی ،لطفی، در سال(۱۳۸۹)،روش‌های تربیت از منظر نهجالبلاغه، در غالب مقاله ارائه شده است.
در این مقاله مفهومی روش تربیت را در محدود تعامل مربی و متر بی تعیین کرده و با استناد به کلام امام علی (ع) هشت روش تربیتی را استخراج نموده است.
کامیابزاده،در سال(۱۳۸۰) تحت عنوان نسبت شناسی اهداف و روش‌های تربیتی از دیدگاه امام علی (ع)،در غالب پایان نامه ارائه شده است.
پس از طرح دیدگاه‌های تربیت امام علی (ع) به این سؤال پاسخ داد ه است که هدفها و روش‌های تربیتی از دیدگاه امام علی (ع) کدام است؟
در این پایان‌نامه هدفهای تربیتی و روش‌های متناسب با آن تحلیل و برسی شد و به نتایج زیر منجر شده :
یقین از اهداف تربیتی است و روش متناسب با آن اعطای بیش است . تزکیه و طهارت از اهداف تربیتی است و روش‌های متناسب با آن موعظه، تذکر، انذار و محاسبه نفس است. اطاعت و عبودیت از اهداف تربیتی است و روش متناسب با آن فرضیهسازی است. تفکر و تعقل از اهداف تربیتی است و روش متناسب با آن روش فراگیر حکمت است. زهد از اهداف تربیتی است و روش متناسب با آن کار و تلاش است.
میر صفری، در سال (۱۳۷۴)، تحت عنوان ” تربیت اخلاقی و فلسفه از دیدگاه اسلام”، در غالب مقاله ارائه شده است.
نظام تربیتی اسلام، خاص یک گروه یا فرقه خاص نیست. بلکه متعلق به همه انسانها در تمام نقاط روی زمین است چرا که هیچ‌گاه انسانهای خاصی مورد خطاب قرآن نبوده و انسانها به طور کلی مورد نظر بوده است . دوران تربیت انسان دوران محدودی نیست که با گذشتن از آن دوره از تربیت انسان خصوصاًً در حیطه مسئله اخلاقی ناامید و مأیوس بشویم ،بلکه آن فراگیری مستمر و همیشگی است. در نظام تربیت اسلام تربیت بر علم، ایمان، اخلاص، و عمل استوار است، در نظام تربیتی اسلام کنترل معاشران و همنشینان به عنوان عوامل مؤثر در تربیت خصوصاًً در تربیت اخلاقی امری ضروری است. در این تحقیق، حاصل اخلاق و تربیت اخلاقی در انسان را نیکبختی و زندگی توأم با امنیت و اعتماد، ادای وظیفه ، فراهم آوردن موجبات رشد، کامیابی و موفقیت شایسته رشد انسانی میداند.
داوودی راد، در سال (۱۳۷۵)، ” تربیت اخلاقی در صفیحه کامله سجادیه “، در غالب مقاله ارائه شده است.
نظام تربیت اخلاقی، نظامی است که عناصر آن به رفتارها، گفتارها ، پندارها و حالات فردی و شخصی محدود نمی شود. بلکه عناصر این نظام در ارتباطات جمعی هم تجلی پیدا می کند. ملاک رفتارهای اخلاقی در این نظام جنبه پرسشی بودن رفتارهاست. لذا هر رفتار و گفتار و حالتی که به جهت تقریب به خدا از انسان سرچشمه بگیرد جز حیطه اخلاق به شمار میرود.
نظام تربیت اخلاقی در صفیحه کامله نشان میدهد که این نظام قائل به هدف نهایی و کمال مطلوب است و اصول تربیتی که از این نظام استخراج می شود اصول ثابت هستند.
احمد اسلامی،(۱۳۷۹)، اصول اساسی در پرورش اخلاقی با تأکید بر دیدگاه امام علی(ع)، در غالب مقاله ارائه شده است.
