تشابه موجود بین دو مطلب نیز می‌تواند یادآوری را تحت تاثیر قرار دهد. در صورتی که وجود تشابه برای فرد مشخص باشند و فرد بتواند به وجه شباهت دو مطلب پی ببرد و همچنین وجوه تمایز آن ها را از یکدیگر بازشناسد، یادآوری آسانتر خواهد بود. اما در صورتی که چنین وجه تشابه وجه تمایزی برای فرد معین نباشد یا فرد قادر به درک آن نباشد، یادآوری با تداخل مطالب همراه خواهد بود. شاید برای افراد زیادی پیش آمده باشد که سر جلسه امتحان پاسخ سوال دیگری را به جای پاسخ سوال مورد نظر نوشته باشند. در چنین شرایطی تشابه مطالب چنین اشتباهی را به بار می‌آورد.
عوامل هیجانی نیز در مشکلات مربوط به یادآوری دخیل هیتند. این عوامل نه تنها در شرایطی موجب یادآوری می‌شوند، در برخی موارد نیز مانع یادآوری مطالب می‌شوند. تحقیقات نشان می‌دهند که اگر ما مطالبی را تحت شرایط هیجانی خاصی یاد گرفته باشند، تحت همان شرایط هیجانی یادآوری بهتری خواهند داشت. اگر خاطره‌ای را با حالت یاس و ناامیدی در حافظه ما نقش بسته باشد، در شرایطی که مایوس و ناامید باشیم با احتمال بیشتری آن خاطره را به یاد خواهیم برد. به همین دلیل است که افراد افسرده اغلب خاطرات بد و منفی زندگانی خود را یادآوری می‌کنند. از سوی دیگر برخی هیجانات منفی در فرایند یادآوری دخالت می‌کنند، مثل حالت‌های اضطراب که مانع از یادآوری مطالب یاد گرفته شده می‌شوند. این فرایند سر جلسه امتحان برای افرادی که دچار اضطراب امتحان می‌شوند، بسیار اتفاق می‌افتد.
سرکوبی مطالب از علل مهم دیگر در یادآوری است. گاه مطالب ذخیره شده به خاطر بار هیجانی و ناراحت کننده‌ای که برای فرد دارند یا به نحوی با مسائلی ارتباط دارند که این حالت ناخوشایند را در آن ها ایجاد می‌کنند، به سختی یادآوری می‌شوند یا اصلا یادآوری نمی‌شوند. مثل کسی که وقایع اتفاق افتاده در حین تصادف رانندگی را که موجب از دست دادن عزیزانش شده فراموش می‌کند.
وجود سرنخ‌های کلیدی معمولا بر یادآوری اطلاعات تاثیر می‌گذارد. بر این اساس اصولی و پیشنهاد می‌شود که در بهسازی حافطه مورد استفاده قرار می‌گیرند. وجود سرنخهایی از مطالب یادگرفته شده در شرایط یادآوری به فراخوانی کل مطالب از حافظه کمک می‌کند. مثل دانش آموزی که در یک امتحان شفاهی از معلم می‌خواهد اول پاسخ را بگوید. در واقع او به دنبال سر نخی برای پیدا کردن مطالب برای یادآوری است. (دانشنامه رشد)
۱۳-۲- پیشینه تحقیق
پیشینه خارجی
-
- دورتی دویت [۳۴]و همکارانش(۲۰۱۳) تحقیقی در مورد تاثیر نرم ا فزارهای آموزش فیزیک بر یادگیری این درس در یکی از دبیرستان های مالزی انجام دادند و به این نتیجه رسیدند که استفاده از تکنولوژی آموزشی بر یاد گیری فیزیک تاثیر گذار است .
-
- بیوشاب [۳۵]وپارکینسون[۳۶] (۲۰۰۸) در مطالعه ای با عنوان «نگرش دانش آموزان به علوم هنگامی که آنان از یک محیط غنی شده با فناوری در دوره ابتدایی به دبیرستانی با امکانات کم فناوری وارد می‌شوند» به این نتیجه رسیدند که هر چند دانش آموزان دبیرستانی به دلیل دسترسی کافی نداشتن به رایانه و سایر فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطاتی ناراحت بوده اند، اما با کوشش معلمان علوم توانستند از درس لذت ببرند.
- کیان میانگ [۳۷](۲۰۰۶) پژوهشی تحت عنوان « واحدهای درسی کهنه فاوا در مالزی » انجام داده است سوالی که در این پژوهش مطرح بوده است عبارت بود ازاینکه « چرا فارغ التحصیلان قادر به استفاده از آموخته های خود نیستند». یافته های حاصل از پاسخ‌گویی به این پرسش پژوهشی عبارتند از:
- واحدهای درسی ارائه شده همراه با تغییرات روز فناوری و نیاز بازار کار نمی باشند. ۲- در انتخاب معلمانی که مشغول تدریس هستند دقت کافی نمی شود، البته بیشتر به توانایی‌های زبانی و تسلط بر زبان انگلیسی توجه می شود تا توانایی آن ها در استفاده از تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات
- بارتون[۳۸] و توروی[۳۹](۲۰۰۶) در پژوهشی تحت عنوان « تاثیر آموزش پیش از خدمت تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات بر خلاقیت معلمان در تدریس » دریافتند: ۱ – معلمانی که در دوره ی تربیت معلم آموزش تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات را دیده اند به طور معنا داری در امر آموزش و تدریس خلاقیت بیشتری به کار می‌برند. ۲- با افزایش تجربه و سابقه تدریس اثر آن افزایش پیدا می‌کند.
– پست هولم [۴۰](۲۰۰۴) در مقاله ای با عنوان « نقش معلم بر کار گروهی دانش آموزان هنگام انجام دادن تکالیف با بهره گرفتن از فناوری اطلاعات و ارتباطات » نقش تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات و مسائل چالش برانگیزی که معلمان به هنگام کار با تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات با آن روبرو هستند را بررسی می کند. نتایج این تحقیق در سه مدرسه نروژ، نشان داد تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات برای مدارس گستره ای از امکانات فراهم می‌کند، اما نقش معلمان در این کلاسها تغییر می‌یابد و آنان باید در مقایسه با کلاس‌های عادی وقت بیشتری صرف کنند. در این کلاسها معلم نقش مشاور را دارد و از طریق بحث و گفتگو با دانش آموز و حمایت کاهشی، در ساختار دهی و سازماندهی فعالیت‌های یادگیری به او کمک می‌کند. نتایج پژوهش همچنین نشان می‌دهد تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات نقش معلم را ندارند، بلکه واسطه ای برای برقراری ارتباط میان معلم و دانش آموز است.
– رزچلی[۴۱]، پنوئل[۴۲] وآبراهامسون[۴۳] (۲۰۰۴) تحقیقی را با عنوان کلاس درس شبکه ای انجام دادند. تمرکز این تحقیق بر چگونگی تقویت شبکه های کلاسی بود. یافته های تحقیق نشان داد که با بهره گرفتن از فناوری، معلمان به راحتی توانستند به انجام فعالیت‌های آموزشی خود بپردازند. برای مثال دانش قبلی دانش آموزان را در نظر گرفته بر فهم موضوعات تأکید کنند، انگیزه آنان را افزایش دهند، گفتگوهای گروهی را آسان تر کرده و باز خورد های فراوانی فراهم می‌کند. باز خورد فوری دانش آموزان باعث شد که معلمان بتوانند روش تدریس خود را با نیاز های دانش آموزان منطبق سازند. پژوهشگران در یافتند که شبکه های کلاس درس می‌توانند بر حضور دانش آموزان و عملکرد آن ها در دروس ریاضی و علوم در تمام سطوح بیفزاید.
– اسبورن[۴۴] و هنسی[۴۵] (۲۰۰۳) در پژوهشی با عنوان « آموزش علوم و نقش فاوا: وعده ها، مشکلات و جهت گیری آینده» تاثیر استفاده از فاوا در برنامه درسی را بررسی کردند. آنان در پژوهش خود به این نتیجه رسیدند که برنامه ملی محتوا محور، مانعی برای توسعه کلاس‌های درس مبتنی بر فاوا بوده است.
– در پژوهشی که توسط هاریسون[۴۶] و همکاران(۲۰۰۲)تحت عنوان «بررسی تأثیر کاربرد فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات در آموزش »انجام شده است؛ محققین اینگونه نتیجه گرفته اند که فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات آموزش را عمیق‌تر و اثربخش‌تر کرده و سبب بروز خلاقیت می‌گردد.
– در پژوهشی که توسط یانگ جی[۴۷](۲۰۰۲) در ارتباط با تأثیر فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات بر چگونگی یادگیری انجام شد،مشخص گردید که فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات به دلیل تمرکز بر فراگیر،یادگیری را افزایش می‌دهد(به نقل از شریفی ،۱۳۸۶).
