(۵-۱۲-۲-۲) کیفیت تدوین استراتژی

عملیات تدوین استراتژی عموماً از فرایند مشخصی پیروی می­ کند که با تغییرات جزئی در مبانی نظری برای تمامی شرکت­ها به کار گرفته می­ شود. عنصر پایه­ای فرایند تدوین استراتژی در اختیار داشتن اطلاعاتی است که تصمیم‌گیرندگان را در سازمان برای طراحی استراتژی یاری کند و وظیفه­ی گردآوری اطلاعات بر عهده­ سیستم‌های اطلاعاتی سازمان است. در تعاریف حسابداری مدیریت سنتی گردآوری اطلاعات از وضعیت عملکردی درون‌سازمانی مورد تأکید محققان قرارگرفته است، با این ‌حال در شرایط رقابتی همراه با عدم اطمینان­های محیطی نگرش منحصر به محیط درونی نمی­تواند کیفیت لازم را برای استراتژی­ های سازمان به همراه بیاورد. حسابداری مدیریت استراتژیک با افزودن جهت­گیری خارجی به اطلاعات و ارزیابی‌های فراهم‌شده نقص سیستم­های حسابداری مدیریت سنتی را از بین می­برد و می ­تواند کیفیت تدوین استراتژی را با افزایش در حجم و غنای اطلاعات مورد نیاز برای تحلیل شرایط و تصمیم ­گیری بهبود دهد. به‌علاوه این‌گونه به نظر می­رسد که استفاده از سیستم حسابداری مدیریت استراتژیک توان شرکت­ها را برای تحلیل صحیح و اتخاذ جایگاه مناسب بر روی پیوستار گونه‌های استراتژیک مایلز و اسنو برحسب شرایط محیط بازار و توانمندی‌های سازمانی افزایش می‌دهد (کادیزوگلدینگ، ۲۰۰۸)^[۳۷].

(۱۳-۲-۲) مفاهیم رقابت

رقابت یکی از محوری­ترین و مهمترین مفاهیم نظریه اقتصاد می‌باشد، ‌بنابرین‏ تعریفی که از این واژه ار ائه می شود می­بایست بسیار دقیق باشد. در نظریه های اقتصاد از واژه رقابت به عنوان ساختار و سازمان ویژه­ای از بازار یاد می­ شود. اقتصاددانان کلاسیک معتقدند که بهترین مکانیسم هماهنگی و تخصیص منابع، نظام بازار و یا به عبارت دیگر بازار رقابتی است. )فرهاد خداداد کاشی).

در دو دهه اخیر شاهد دو مکتب فکری متفاوت در زمینه رقابت پذیری بوده ایم: ۱- رویکردهای مبتنی بر فناوری و ۲- رویکردهای مبتنی بر شایستگی ،فناوری اطلاعات، باعث بهبود کارایی وایجاد مزیت استراتژیک می­گردد. بر اساس رویکرد مبتنی بر شایستگی، شرکت‌ها، مهارت‌ها و شایستگی­های منحصر به فرد خود را از طریق تحکیم و تثبیت داخلی و خارجی شناسایی نموده و تحت کنترل در می ­آورند. به عبارت دیگر، بر مبنای رویکرد مبتنی بر فناوری اطلاعات، فناوری اساس رقابت­پذیری است، در حالی که مبنای رویکرد دوم، سازمان یادگیرنده ‌می‌باشد که در آن بر قوتها جهت ماندگاری از طریق الگو برداری و نیز پیش ­بینی و ‌پاسخ‌گویی‌ اثربخش به تغییرات تأکید می­ شود (بووس و فلیپ ۱۹۹۴).^[۳۸]

رقابت­پذیری مسأله­ای نسبی است تا مطلق. رقابت­پذیری، وابسته به ارزش‌های مشتریان وسهامداران، قدرت مالی تعیین کننده توانایی عمل و عکس­العمل در محیط رقابتی و پتانسیل افراد و فناوری در اعمال تغییرات استراتژیک ضروری ‌می‌باشد. رقابت­پذیری در صورتی پایدار می­ شود که توازن مناسبی بین عوامل مذکور وجود داشته باشد. یک سازمان در چشم مشتریان خود رقابت­پذیر است، چنانچه قادر به ارائه ارزشی بهتر از رقبا باشد(بووس و فلیپ ۱۹۹۴)^[۳۹].

در خصوص رقابت­پذیری در سطح بنگاه، مطالعات بی شماری توسط محققان مختلف و با دیدگاه های متفاوت انجام شده است. در این قسمت مهمترین نظریات مطرح شده در این زمینه از سال ۱۹۹۰ الی ۲۰۰۴ را به طور خلاصه مرور می­کنیم.

• • رقابت­پذیری با مدیریت دانش و نوآوری در ارتباط تنگاتنگ ‌می‌باشد(سینگ وهولس اپل ۲۰۰۱)^[۴۰].

• • منابع سازمان به دو گروه :منابع فیزیکی)شامل پول، تجهیزات، مواد، تسهیلات و زمان (و مفهومی
    ) شامل داده، اطلاعات، و دانش ( تقسیم می­شوند. بنابر رویکردهای جدید، مدیریت دانش به عنوان عامل کلیدی در عملکرد سازمان به حساب می ­آید.

• • رقابت­پذیری یک کشور با عملکرد شرکت‌های آن در ارتباط است. به منظور دستیابی به موقعیت رقابتی در بازارهای رو به گسترش، شرکت‌های تولیدی باید قادر به پاسخ و انطباق باغیر باشند. به طور ضمنی این تغییر، جریاناتی مانند شکل­دهی مجدد روش های کاری موجود، بازارگرا شدن، مشتری­گرا شدن، و بهبود بهره ­وری و رقابت­پذیری سازمانی را به دنبال دارد)لوو و همکاران ۱۹۹۸)^[۴۱].

• استراتژی محیطی شرکت نیز با عملکرد اقتصادی و محیطی یا رقابت­پذیری بنگاه در ارتباط بوده و بر آن تأثیر می­ گذارد. برای شرکتهایی با استراتژیهای مبتنی بر ارزش سهام‌داران، رابطه بین عملکرد محیطی و ابعاد مختلف عملکرد اقتصادی، بسیار مثبت­تر از شرکت‌های فاقد چنین استراتژی است. مقیاس مورد استفاده جهت سنجش عملکرد اقتصادی، رقابت­پذیری است.

رقابت­پذیری محیطی، آن بخش از رقابت­پذیری کل شرکت است که تحت تأثیر فعالیت‌های مدیریتی محیطی است. رقابت­پذیری محیطی به سه دسته قابل تقسیم ‌می‌باشد: رقابت­پذیری محیطی بازارگرا، رقابت­پذیری محیطی درون­گرا^[۴۲] و رقابت­پذیری محیطی سودگرا دو دسته دیگر که در هیچکدام از این عوامل دسته بندی نشده اند، در قالب عامل چهارم و با نام رقابت­پذیری محیطی مرتبط با ریسک، دسته بندی می­شوند
(وگنر واسلاتگر، ۲۰۰۴ )^[۴۳].

در یک محیط اقتصادی در حال گذر بین سطح توسعه یافتگی بازارگرایی و رقابت­پذیری شرکت، ارتباط نزدیکی وجود دارد. رقابت­پذیری به عنوان یک مفهوم چند بعدی با بهره گرفتن از متغیرهای درجه انطباق پذیری سازمانی با تغییرات محیط کسب و کار، مزیت­های ناشی ازآمیخته بازاریابی و شاخص‌های عملکرد مورد سنجش واقع می­ شود(آسیمووآ۲۰۰۰)^[۴۴] .

پنج منبع ارائه شده توسط khandwalla رقابت بازار را یکی از عناصر کلیدی در محیط خارجی شرکت می­داند.

۱) رقابت برای مواد خام، قطعات وتجهیزات ۲) رقابت برای پرسنل فنَی مانند مهندسین، حسابداران و برنامه­ ریزان ۳) رقابت در تبلیغات، آگهی، فروش و پخش ۴) رقابت در کیفیت وتنوع محصولات ۵) رقابت در قیمت در خط اصلی تجارت شدت این عوامل رقابتی تأثیر زیادی در سازمان داخلی شرکت دارد(زهیرو هوگ ،۲۰۱۲)^[۴۵].

در زمینه عملکرد بنگاه­ها عمدتاًٌ مناقشه بر سر تأثیری است که رقابت بر انگیزه مدیران بنگاه­ها دارد و تا حدی نیز مقوله انگیزه کارگران و موضوعات فرعی دیگر در این ‌بین مطرح­اند که شامل: