عمدهترین بستر پیاده سازی دولت الکترونیک – اینترنت است که فراهم کردن امکانات مناسب در این زمینه ضروری و اجتناب ناپذیر است، فقدان یا کمبود نیروهای متخصص در زمینه فناوریهای اطلاعات به ویژه در کشورهای جهان سوم نیز از دیگر محدودیتهای موجود است، در طراحی و اجرای دولت الکترونیکی، دولت باید به سیاستهایی از جمله مسائل اقتصادی و حقوق کاربران توجه داشته باشد.
ثبت و نگهداری سوابق الکترونیکی از جمله مسائل مهم در اجرا و پیاده سازی دولت الکترونیک در جامعه است. برخی از چالشهای پیاده سازی دولت الکترونیک مربوط به ابعاد اجتماعی و سیاستهای اطلاعاتی مربوط به اینترنت به عنوان زیربنای پیاده سازی دولت الکترونیک است. (صادقی نیک پی، ۱۳۸۸: ۶۶)
سایر موانع پیاده سازی دولت الکترونیک به صورت زیر است:
-
- مسائل مربوط به اعتماد و امنیت و مشکلات مرتبط با حفاظت از اطلاعات شخصی افراد.
-
- عدم احساس نیاز به وجود دولت الکترونیک
-
- عدم حمایت مدیران ارشد سازمانها
-
- فقدان یا کمبود نیروهای متخصص فناوری اطلاعات در برخی از کشورها
-
- چگونگی تحلیل و مهندسی مجدد خدمات دولتی به منظور استفاده از دولت الکترونیک
-
- چگونگی دسترسی کلیه کاربران به دولت الکترونیک
- نحوه ارائه کلیه اطلاعات موردنیاز مشتریان (رهنورد، ۱۳۸۴: ۹۹)
۲-۹- خلق دولت الکترونیک
یکی از مهمترین فرصتهایی که فناوریهای نوین ارتباطی و اطلاعاتی را پیش روی ما قرار میدهند، امکان استفاده از این فناوری برای مهندسی مجدد معماری دولت و قابل دسترستر، کارآمدتر و پاسخگوتر ساختن آن است.
استفاده از این نوآوریها در فرایند اداره امور جامعه، موجب پدیدار شدن واقعیتی به نام دولت الکترونیک شده است.
امروزه عوامل مختلفی دست در دست یکدیگر دادهاند تا دولتها را وادار به تجربه شکل جدیدی از اداره جامعه بکنند. (سعیدی، ۱۳۸۲: ۱۴۵)
انتظارات افراد در مورد خدمات و محصولات و نیز نحوه و کیفیت ارائه آن به طور روزافزون در حال تغییر است و دولت نیز باید پاسخگوی این نیازها و انتظارات باشد. آنان خواهان این هستند که ساعات کار مؤسسات دولتی افزایش یابد و هر زمان که خواستند بتوانند کارهای خود را انجام دهند، در صفها معطل نشوند، خدمات باکیفیت تری دریافت کنند، خدمات و محصولات ارزان تری به دستشان برسد و مواردی از این دست که پاسخگوترین شکل دولت برای این انتظارات در حال حاضر دولت الکترونیک است. (سعیدی، ۱۳۸۲: ۱۴۵)
دولتها همچنین برای جذب سرمایه، کارگران ماهر، گردشگران و سایر موارد با یکدیگر در رقابت هستند و بدین منظور به امکانات جدیدی نیاز دارند که دولت الکترونیک این امکانات را فراهم میکند.
دولت الکترونیک برای کیفیت خدمات رسانی به شهروندان، فرصتهای خوب زیادی را ایجاد میکند. شهروندان قادرند به جای چند روز یا چند هفته ظرف چند دقیقه یا چند ساعت اطلاعات یا خدمات مورد نظر خود را دریافت کنند. (سعیدی، ۱۳۸۲: ۱۴۶)
شهروندان، شرکتها و سازمانهای وابسته به دولت میتوانند بدون استخدام وکلای دادگستری و حسابداران گزارشهای خواسته شده را دریافت کنند.
کارمندان دولت میتوانند به سادگی و به صورت کارآمد مانند کارکنان دنیای تجارت امور خود را انجام دهند.
یک استراتژی مؤثر در زمینه استقرار دولت الکترونیک به بهبودهای قابل ملاحظهای از قبیل موارد ذیل در دولت منجر خواهد شد؛
-
- تسهیل خدمت رسانی به شهروندان
-
- حذف ردههایی از مدیریت دولتی (کوچک سازی اندازه دولت)
-
- تسهیل اخذ اطلاعات و خدمات توسط شهروندان و شرکتها و همچنین سازمانهای وابسته به دولت
- تسهیل فرآیندهای کاری سازمانها و کاهش هزینه ها از طریق ادغام و حذف سیستمهای اضافی و موازی (الوانی، ۱۳۸۲: ۸۲)
۲-۱۰-اهداف دولت الکترونیکی
هدف اصلی دولت الکترونیکی، فراهم آوردن «محیط دیجیتالی » برای ارائه اطلاعات، ایجاد ارتباطات و ارائه خدمات است . تهیه و تدارک اطلاعات کامل و جامع در زمینه فرآیندهای اجرای، اوراق و فرم های موجود برروی اینترنت در زمینه ارائه اطلاعات و تسهیلات برای ثبت و بایگانی فرم های الکترونیکی و ابلاغ های رسمی ارائه شده از طریق پست الکترونیکی و تشکیل میزگردهایی در مورد موضوعات روز و مورد علاقه مردم ، نمونه هایی از ایجاد ارتباطات است . انجام امور پیچیده مربوط به ر فع نیازهای عمومی و تجاری مردم (البته تا حد مجاز و قانونی) خواسته ها و نیاز های مشتریان سازمان ها و دفاتر عمومی و دولتی نمونه هایی از ارائه خدمات است . در این راستا استفاده از فناوری اطلاعاتی مدرن سطح خدمات ارائه شده از سوی یک نهاد یا ادارات دولتی را به طور چشمگیری گسترش میدهد. (ریاحی، ۱۳۸۲: ۳۲)
با تغییراتی که در قوانین (برخی کشورها) پدید میآید ، فرآیندهای اجرایی که پیش از مستلزم وجود نوشته های فیزیکی بود به روش الکترونیکی پردازش خواهد شد. برای مثال امضاهای الکترونیکی معتبر بوده و از لحاظ قانونی هم ارزش با امضای دستی و روی کاغذ است. این بدان معنی است که در ایجاد دولت الکترونیکی در راستای ارائه خدمات عمومی ، مانعی ، سد راه نخواهد بود.
می توان گفت که هدف دولت الکترونیکی استفاده از پتانسیل های فناوری اطلاعات و ارتباطات به منظور تغییر دولت، از سازمان- محوری و اداری؟ خدمات محدود ، به سمت شهروند – محوری و ارائه خدمات جامعه دولتی به شهروندان ، بازرگانان و غیره است. بعضی از اهداف دولت الکترونیکی را می توان چنین برشمرد:
-
- ارائه خدمات بهتر
-
- تأثیر مثبت در قیمت و کارایی خدمات
-
- مشارکت بیشتر مردم در امور دولتی
- ارائه و به کارگیری روش های مناسب برای اداره جامعه (صادقی نیک پی، ۱۳۸۸: ۱۲۳)
۲-۱۱- نمادهای مورد استفاده در دولت الکترونیک
نمادهای دولت الکترونیک نشان دهنده این است که یک دولت الکترونیک میتواند بخشها و افراد را با یکدیگر مرتبط سازد. تعامل میان دولت و شهروندان مهمترین و گسترده ترین نوع کاربرد دولت الکترونیک، رابطه دولت با شهروندان و بالعکس است. این رابطه شامل اخذ اطلاعات از سوی شهروندان از سازمانهای دولتی و ارائه خدماتی از سوی دولت به شهروندان به شیوه الکترونیک است تعامل میان سازمانهای دولتی در این نوع رابطه، سازمانهایی که در زمینههای مختلف به اطلاعات نیاز دارند، میتوانند از طریق شبکه های موجود به این اطلاعات دسترسی یافته و خدمات خود را سریع تر به شهروندان ارائه کنند.
تعامل میان سازمانهای دولتی و بخش خصوصی این نوع رابطه، اولین رابطهای بود که توسعه پیدا کرد که در این راستا پرداخت مالیات، اخذ آمار و اطلاعات، ارائه تسهیلات و نحوه اخذ مجوزهای مختلف محتوای این نوع تعامل را شکل میدهد. (رضایی، ۱۳۸۳: ۱۰۶)
تعامل میان دولت و کارمندان دولت اطلاعات پرسنلی کارکنان، دریافت خدمات پرسنلی و سایر اطلاعات قابل مبادله میان سازمانهای دولتی و کارکنان دولت در این چارچوب قرار می گیرند.
این چهار نوع کاربرد، ستونهای اصلی دولت الکترونیک تلقی میشود و در واقع این ارتباطات است که روح دولت الکترونیک را تشکیل میدهد. (رضایی، ۱۳۸۳: ۱۰۶)