پایان یافتن آغاز دوران سازندگی زمینه احیای دوباره بورس را فراهم کرد و توجه مجدد سیاست گذاران اقتصادی به بورس، افزایش چشمگیر تعداد شرکتهای پذیرفتهشده و افزایش حجم دادوستد اوراق بهادار را در بورس در پی داشت.
البته بررسی روند فعالیت بورس در دوره ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۵ نشان میدهد که روند یکنواختی بر فعالیت بورس حاکم نبودهاست. بورس اوراق بهادار تهران از سال ۱۳۷۶، دوره ی تازهای از فعالیت خود را تجربه کردهاست، به طوری که زمینههای بسیاری از اصلاحات و تحولات بعدی بازار سرمایه با اعمال برنامه های اصلاحی از این سال پایهریزی شدهاست. ایجاد فضای رقابتی سالم، افزایش علاقهمندی و اعتبار فعالیتها و به کارگیری شیوه های مؤثر تنظیم و نظارت از سال ۱۳۷۷ به طور نسبی ایجاد شد و بورس نشانه های مثبتی مبنی بر بازگشت رونق را تجربه کرد (سنگینیان, ۱۳۸۷).
در یک دهه گذشته همواره لیدر های بازار مجموعه سهامی را به عنوان قطار صعود نشان میکردند و بازار را روی همان ریل به حرکت در می آورند اما امسال نشانه های تاثیر شبکه ای نوین ارتباطی، همچون اینترنت بر بازار آشکار شد و سر رشته کار به دست جوانان و بلاگ نویس بورس و سایت های حرفه ای تحلیل بازار افتاد و دیگر به جای شایعات در گوشی که در تالار حافظ دهان به دهان می چرخید تا چرخ رشد قیمت و تقاضا به راه افتد، موبایل ها و شبکه پیام کوتاه[۱] به مرجع فعالان بازار تبدیل شد. در دوران دگرگونی قاعده ها افزایش سرعت تغییر بازار موضوعی تعجب بر انگیز نیست. بر همین اساس در هر فصل، بورس تهران چهره ای متفاوت را به نمایش گذاشت (خسروی, ۱۳۸۶).
کیفیت حسابرسی
یک مشکل اساسی در تعریف کیفیت حسابرسی تمایز بین کیفیت حسابرسی[۲]و کیفیت حسابرس[۳] است.بسیاری از تحقیقات ، هیچ تفاوتی بین این دو اصطلاح قائل نشده و اغلب آن ها را معادل یکدیگر به کار می گیرند.کیفیت حسابرس به عنوان کیفیت کلی خدمات حسابرسی در تمام حسابرسیهای مؤسسه حسابرسی تعریف میشود.کیفیت حسابرسی باید برای هر پروژه حسابرسی به طور جداگانه(بر مبنای خدمت به خدمت۵) تعریف شود، زیرا مؤسسه حسابرسی ممکن است تمام حسابرسیهای خود را در یک سطح کیفی مشابه اجرا نکند.به عبارت دیگر، کیفیت حسابرس مبتنی بر مفهومکیفیبودن حسابرسیهای مؤسسه حسابرسی[۴] است، در حالی که کیفیت حسابرسی مبتنی بر مفهومکیفیت واقعی هریک از پروژه های حسابرسی[۵] است.بنابرین، تمایز قائلشدن بین این دو مفهوم در تحقیقات مربوط به کیفیت حسابرسی ضروری است.برداشت از کیفیت حسابرسی و کیفیت واقعی حسابرسی نیز دو مفهومی متفاوت است.اگرچه ، توجه به کیفیت واقعی حسابرسی به جای برداشت از کیفیت حسابرسی از اهمیت بیشتری برخوردار است، اما نباید فراموش کرد که اندازهگیری کیفیت واقعی حسابرسی به سادگی میسر نیست.کیفیت واقعی حسابرسی غیرقابل مشاهده است و فقط میتوان آن را پس از اجرای حسابرسی ارزیابی کرد.برای نمونهپالمروس[۶](۱۹۸۸) برای اندازهگیری کیفیت واقعی حسابرسی از دعاوی حقوقی بر علیه حسابرسان استفاده میکند.شوئر[۷]( ۲۰۰۰)مقیاس اندازهگیری کیفیت واقعی حسابرسی را گزارش عدم رعایت اصول پذیرفته شده حسابداری در صورتهای مالی حسابرسیشده توسط حسابرسان عنوان کردهاست.لنگری(۱۳۸۱)مقیاس اندازهگیری کیفیت واقعی حسابرسی را رعایت ۵۱ عامل کنترل کیفیت در حسابرسیهای سازمان حسابرسی مدنظر قرار دادهاست.برخی مطالعات از میزان حق الزحمه به عنوان کیفیت حسابرسی استفاده کردهاند.
تیتمان و ترومن[۸](۱۹۸۶) کیفیت حسابرسی را میزان صحت و درستی اطلاعاتی که پس از حسابرسی در اختیار سرمایهگذاران قرار میگیرد، تعریف کردهاند.این تعریف مشابه تعریفپالمروساز کیفیت حسابرسی است.دیوید سون و نیو[۹](۱۹۹۳)تعریف کیفیت حسابرسی را توانایی حسابرس در کشف و گزارش تحریفات با اهمیت و نیز کشف دستکاری انجام شده در سود خالص میدانند.اما لام و چنگ[۱۰](۱۹۹۴) اعتقاد دارند که کیفیت خدمات حسابرسی به جای آنکه یکجا مورد بررسی قرار گیرد، باید برای هر پروژه حسابرسی جداگانه بررسی شود.
یکی از متداولترین تعریفها درباره کیفیت حسابرسی، تعریفی است که توسط دی آنجلو[۱۱](۱۹۸۱) ارائه شده است . او کیفیت حسابرسی را اینگونه تعریف کردهاست : ارزیابی (استنباط) بازار[۱۲] از احتمال این که حسابرس
-
- موارد تحریفات بااهمیت در صورتهای مالی و یا سیستم حسابداری صاحبکار را کشف کند،
- تحریف بااهمیت کشف شده را گزارش دهد.احتمال اینکه حسابرس موارد تحریفات بااهمیت را کشف کند به شایستگی حسابرس، و احتمال اینکه حسابرس موارد تحریفات بااهمیت کشف شده را گزارش کند، به استقلال حسابرس بستگی دارد.تعریفدی آنجلواز کیفیت واقعی حسابرسی مبتنی بر برداشت استفاده کنندگانیا به اصطلاح استنباط بازار از کیفیت حسابرسی است.
پالمروس[۱۳](۱۹۸۸) کیفیت حسابرسی را بر حسب میزان اعتباردهـی حسابرس تعریف میکند.از آنجا که هدف حسـابرس، ایـجاد اطمینان نسبت به صورت های مالـی است، لـذا، کیفیت حسابرســی به معنـی عـاری بودن صورتهای مالی حسابرسـیشده از تحریفات با اهمیت است.در واقـع این تعریف، بر نتایج حسابرسـی تأکید میورزد ، یعنـی قابل اعتمـاد بودن صورتهای مالـی حسابرسـی شده ، کیفیت بالای حسابرسـی را منعکس می کند . این تعریف به طرح پرسش زیر منتهی میشود : چگونه استفاده کنندگان میزان قابل اعتماد بودن صورتهای مالی حسابرسی شده را ارزیابی میکنند؟این تعریف از کیفیت حسابرسـی مبتنی بر حسابرسیهای انجام شدهاست ، زیرا سطح اطمینان صورتهای مالی حسابرسی شده را نمیتوان قبل از انجام حسابرسی تعیین کرد. در نتیجه ، تعریف پالـمروس بر کیفیت واقعی حسابرســی تأکید دارد . همچنین شوئر[۱۴] (۲۰۰۰) تعریف دی آنجــلو از کیفیت حسابرســی را بدون تفکیـک آن به کیفیت