۱-۴-۳ هدف کاربردی
هدف از انجام پژوهش آگاهی بخشی و اطلاعرسانی به سرمایه گذاران و همچنین مدیران و سیاستگذاران است. در نتیجه نتایج حاصل از پژوهش می تواند برای شرکتهای سرمایه گذاری، بانکها و مؤسسات مالی، بیمهها و سایر سازمانهایی که مالکان نهادی شرکتهای حاضر در بورس اوراق بهادار را تشکیل می دهند و همچنین برنامه ریزان و مدیران مفید باشد.
۱-۵ قلمرو پژوهش
۱-۵-۱ قلمرو موضوعی
از نظر موضوعی پژوهش مذکور از یک سو بر متغیرهای کلان اقتصادی متمرکز است و از سوی دیگر ساختار مالکیت شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران مورد بررسی قرار می‌گیرد که در این پژوهش به طور خاص بر مالکیت نهادی پرداخته می شود.
۱-۵-۲ قلمرو زمانی
بازه زمانی ۱۳۸۸ الی ۱۳۹۲ در این پژوهش مورد نظر بوده است.
۱-۵-۳ قلمرو مکانی
کلیه شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در این پژوهش مورد نظر قرار گرفته‌اند.
۱-۶ چارچوب مفهومی پژوهش
روابط بین متغیرهای پژوهش را می‌توان به صورت زیر بیان نمود.
شکل ۱-۱ مدل مفهومی پژوهش
۱-۸ فرضیه های پژوهش
فرضیه ۱: بین متغیرهای کلان اقتصادی و ساختار مالکیت شرکتها در بورس اوراق بهادار تهران رابطه معناداری وجود دارد.
فرضیه بالا به فرضیه های زیر تقسیم شده و مورد بررسی قرار گرفته‌اند.
فرضیه ۱-۱: بین نرخ تورم و مالکیت نهادی در بورس اوراق بهادار تهران رابطه معناداری وجود دارد.
فرضیه ۱-۲: بین نرخ سودبانکی و مالکیت نهادی در بورس اوراق بهادار تهران رابطه معناداری وجود دارد.
فرضیه ۱-۳: بین نرخ نقدینگی و مالکیت نهادی در بورس اوراق بهادار تهران رابطه معناداری وجود دارد.
فرضیه ۱-۴: بین نرخ ارز و مالکیت نهادی در بورس اوراق بهادار تهران رابطه معناداری وجود دارد.
۱-۹ تعریف واژه ها و اصطلاحات(مفهومی و عملیاتی)
۱-۹-۱ تعاریف مفهومی
۱-۹-۱-۱ نرخ تورم[۵]:
نرخ تورم عبارت است از درصد افزایش سطح عمومی قیمتها در یک دوره زمانی یا می‌توان گفت تورم عبارت است از تنزل ارزش پول ملی، نرخ تورم از طریق تغییرات سطح عمومی قیمتها در یک دوره زمانی (از سال پایه تا سال جاری) محاسبه میگردد(عظیمی، ۱۳۸۵).
۱-۹-۱-۲ نرخ سود بانکی:
بهره قیمتی است که برای منابع قرض گرفته شده پرداخت میگردد. پسانداز کنندگان بهرهای به نرخ معین، به عنوان پاداش پسانداز خود یا پاداش انصراف از پول نقد خود دریافت میدارند. نرخهای مهم و قابل توجه در بانکها، نرخ سود اسمی و نرخ سود مؤثرند؛ نرخ سود اسمی، نرخی است که بانک مرکزی سالانه، با توجه به شرایط اقتصادی، سیاسی و سایر موارد دیگر، اعلام می کند و نرخ سود مؤثر را می‌توان از تقسیم سود دریافتی بانکی بر روی مطالبات به دست آورد(حاجی‌ها، حیدر پور و رجائی، ۱۳۹۱).
۱-۹-۱-۳ نرخ نقدینگی[۶]:
نقدینگی که گاهی به آن نقدینگی بخش خصوصی نیز میگویند برابر است با حجم پول به اضافه سپرده های پس انداز و مدتدار بخش خصوصی در بانکها. در واقع نقدینگی برابر است با پول بعلاوه شبه پول(نظری، ۱۳۸۵: ۱۵۸).
۱-۹-۱-۴ نرخ ارز[۷]:
نرخ ارز عبارت است از نسبت بهای پول خارجی به پول داخلی. اگر پول خارجی را دلار فرض کنیم نرخ ارز عبارت است از نسبت دلار به ریال یعنی در مقابل یک دلار چند ریال پرداخت می شود(فرهنگ، ۱۳۶۹).
۱-۹-۱-۵ ساختار مالکیت:
ساختار مالکیت به بیان ساده یعنی چه اشخاصی(حقیقی یا حقوقی) بر تصمیمات عملیاتی و استراتژیک یک شرکت تسلط و حکمفرمایی دارند. ترکیب سهام‌داران و میزان تمرکز مالکیت، دوجنبه اساسی ساختار مالکیت شرکتها به شمار میرود(بیانانی و کاظمی، ۱۳۹۲).
۱-۹-۱-۶ مالکیت نهادی:
مالکیت نهادی عبارت آن درصد از سهام شرکت که در اختیار بانکها، شرکت های بیمه، صندوق های بازنشستگی، شرکت های سرمایه گذاری و… می‌باشد(معین الدین و همکاران، ۱۳۹۳).
۱-۹-۲ تعاریف عملیاتی
۱-۹-۲-۱ نرخ تورم: بر اساس استانداردهای جهانی، مرجع محاسبه و اعلام نرخ تورم بانک مرکزی است. در بانک مرکزی ایران اداره آمارهای اقتصادی مسوول این امر است. در این پژوهش شاخص بهای کالا و خدمات مصرفی(CPI) و شاخص بهای تولیدکننده(PPI) به عنوان نماد نرخ تورم استفاده شده است. و داده های مربوط به هر دو شاخص در فاصله بازه زمانی به صورت ماهانه گرداوری شده و مورد استفاده قرار گرفته است.
= نرخ تورم
۱-۹-۲-۲ نرخ سود بانکی: این متغیر اقتصادی هر ساله توسط بانک مرکزی نرخ گذاری شده و در قالب سیاست های نظام بانکی از طرف بانک مرکزی در اختیار بانک های عامل قرار می‌گیرد و بانک های عامل نیز بر اساس آن خدمات بانکی در اختیار مشتریان خود می‌گذارند. در این پژوهش، نرخ سود سپرده یکساله بانکهای دولتی مورد استفاده قرار گرفته است.
۱-۹-۲-۳ نرخ نقدینگی: این متغیر نیز با محاسبات انجام شده در بانک مرکزی سالانه در اختیار استفاده کنندگان قرار می‌گیرد. در این پژوهش داده های مربوط به نرخ نقدینگی به صورت فصلی طی بازه زمانی مذکور مورد استفاده قرار گرفته است.
سپرده های مدتدار+ سپرده های پسانداز+ سپرده های جاری+ اسکناس و مسکوک = نقدینگی
۱-۹-۲-۴ نرخ ارز: پول خارجی مد نظر در اینجا دلار می‌باشد. این متغیر نیز به صورت روزانه نرخ گذاری شده و از طریق بانک مرکزی و سایر منابع در اختیار استفاده کننده قرار می‌گیرد . در اینجا از نرخ برابری دلار با ریال در بازار رسمی استفاده شده است و میانگین هر ماه آن برای بازه زمانی مورد نظر استخراج گردیده و مورد استفاده قرار گرفته است.
۱-۹-۲-۵ ساختار مالکیت: ترکیب سهام‌داران از طریق چهار متغیر مالکیت خارجی، مالکیت شرکتی، مالکیت مدیریتی و مالکیت نهادی اندازه گیری می شود. این پژوهش به طور خاص بر مالکیت نهادی متمرکز بوده است.
۱-۹-۲-۶ مالکیت نهادی: شاخص های مالکیت نهادی عبارت است از درصد مالکیت نهادی و تعداد مالکان نهادی، که در این پژوهش درصد مالکان نهادی مورد استفاده قرار گرفته است.
فصل دوم
مبانی نظری و پیشینه پژوهش
۲-۱ مقدمه
