نخستین نوع بیمه که قبل از سده نوزدهم مورد عمل قرار گرفته بیمه باربری دریایی است، بقیه رشته‌های بیمه کم و بیش بعد از انقلاب صنعتی به‌تدریج از این زمان به بعد شروع شده است، دومین رشته بیمه، بیمه آتش سوزی است که بعد از آتش‌سوزی مهیب لندن به فکر اندیشه گران رسید، عموما با پیشرفت تکنولوژی و ورود فرآورده های صنعتی با وجود رفاهی که بشر به ارمغان می آورند، بالقوه خطرهای جانی و مالی نیز در پی دارند، بیمه گران مدام در فکر ارائه تامین بیمه ایی برای این دسته از خطرها هستند.
پیشرفت و توسعه و ترقی بیمه دریایی در انگلستان در سال ۱۵۷۴ میلادی شروع شد ، بعد در سال ۱۶۰۱ لایحه قانونی بیمه به تصویب رسید که به موجب ان برای امور مربوط به بیمه ، دادگاهی تأسيس یافت که صلاحیت رسیدگی به اختلافات ناشی از قراردادهای بیمه را دارا بود (فرجادی، ۱۳۷۶، ص ۷ ).
۲-۱۳ تاریخچه بیمه در ایران
در سال ۱۳۰۱ خورشیدی فعالیت جدی ایران در زمینه بیمه اغاز شد، در این سال بود که قانون و نظام نامه ثبت شرکت‌ها در ایران به تصویب رسید و متعاقب ان بسیاری از شرکت‌های بیمه خارجی از جمله اینگستراخ، الیانس، ایگل استار، یورکشایر،رویال، ویکتوریا، ناسیونال سویس، فینکس،اتحاد الوطنی و غیره به تأسيس شعبه یا نمایندگی در ایران پرداختند.
متعاقب گسترش فعالیت‌های شرکت‌های بیمه خارجی، دولت ایران در شانزدهم شهریور ۱۳۱۴ شرکت سهامی بیمه ایران را با سرمایه بیست میلیون ریال تأسيس نمود و فعالیت رسمی ان از اواسط ابان ماه همان سال اغاز شد. دو سال پس از تأسيس شرکت بیمه ایران یعنی در سال ۱۳۱۶،قانون بیمه در ۳۶ ماده تدوین شده و به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
شرکت سهامی بیمه ایران با حمایت دولت به فعالیت خود ادامه داد و این حمایت منجر به تقویت نقش این شرکت در بازار بیمه کشور و توقف تدریجی فعالیت شعب و نمایندگی‌های شرکت های بیمه خارج شد.در سال ۱۳۳۱ بر اساس مصوبه هیئت دولت کلیه شرکت های بیمه خارجی موظف شدند برای ادامه فعالیت خود در ایران مبلغی را به عنوان ودیعه نزد بانک ملی ایران تودیع نمایند و پس از ان نیز مبلغی از منافع سالیانه خود را نیز به آن بیفزایند که این تصمیم موجب تعطیل شدن کلیه نمایندگی‌ها و شرکت‌های خارجی در ایران گردید و فعالیت را برای شرکت‌های بیمه ایران فراهم ساخت.
نخستین شرکت بیمه خصوصی ایران به نام بیمه شرق در سال ۱۳۲۹ خورشیدی تأسيس شد پس از ان تا سال ۱۳۴۳ به‌تدریج هفت شرکت خصوصی دیگری بنامهای اریا-پارس-ملی-اسیا-البرز-امید و ساختمان و کار بترتیب تأسيس شدند و به فعالیت بیمه ایی پرداختند، با افزایش تعداد شرکت‌های بیمه ضرورت اعمال نظارت بیشتر دولت بر این صنعت و تدوین اصول و ضوابط استاندارد برای فعالیت‌های بیمه ایی به منظور حفظ حقوق بیمه گذران و بیمه شدگان احساس می شد.به همین دلیل در سال ۱۳۵۰ بیمه مرکزی ایران به منظور تحقق هدف‌های فوق تأسيس شد.در ماده یک قانون تأسيس بیمه مرکزی ایران و بیمه گری چنین امده است.
به منظور تنظیم وتعمیم و هدایت امر بیمه در ایران و حمایت بیمه گذران و بیمه شدگان و صاحبان حقوق آن ها،هم چنین به منظور اعمال نظارت دولت بر این فعالیت،مؤسسه ایی بنام بیمه مرکزی ایران طبق این قانون به صورت شرکت سهامی تأسيس می‌گردد (کریمی، ۱۳۷۰، ص۱۷).
استفاده از بیمه و تاریخچه شروع تامین اجتماعی و بیمه های زندگی در ایران به صده شش قبل از میلاد بر می‌گردد. بیمه به شکل امروزی بیش از نیم قرن قدمت دارد، ولی سابقه بیمه های اجتماعی به حدود ۷۰ سال می‌رسد. آغاز فعالیت جدی در زمینه بیمه را می توان در سال ۱۳۱۰ هجری شمسی دانست. در این سال ها بسیاری از شرکت های بیمه خارجی به تأسيس شعبه یا نمایندگی در ایران پرداختند. با احساس ضرورت تأسيس شرکت بیمه ایرانی، اولین شرکت بیمه ای (بیمه ایران) در سال ۱۳۱۴ تأسيس شد و با صدور اولین بیمه آتش سوزی فعالیت خود را شروع کرد (حنیفه زاده، ۱۳۹۰، ص۱۰).
۲-۱۴ شرکت های ارائه دهنده خدمات بیمه ای در ایران
با توجه به پیشرفت و تحول بیمه در سال های متمادی و دخالت دولت ها جهت تلاش برای سالم سازی جامعه و تامین بهداشت و سلامت جامعه که یکی از وظایف حاکمیتی دولت ها است، در ایران شرکت‌های و سازمان های ارائه دهنده خدمات بیمه ای در ۲ دسته قرار می گیرند:
– سازمان های تامین اجتماعی و رفاه.
– شرکت های بیمه بازرگانی
خدمات بیمه ای
استفاده کنندگان
نام سازمان/شرکت
گروه خدمات بیمه ای
کلیه خدمات بیمه ای غیر از بازنشستگی
عموم مردم و شرکت‌ها
۱-بیمه ایران ۲- آسیا ۳- البرز ۴ – دانا ۵- دی ۶- ملت ۷- امید ۸- حافظ۹- سامان ۱۰-پاسارگاد ۱۱- نوین۱۲-توسعه ۱۳-پارسیان۱۴-کارآفرین ۱۵-رازی۱۶-ایران معین ۱۷-معلم۱۸-سینا ۱۹-میهن ۲۰-کوثر ۲۱-آرمان
گروه شرکت های بازرگانی
خسارت‌های ناشی از سوانح طبیعی و حوادث قهری نظیر تگرگ،طوفان، خشکسالی،زلزله،سرمازدگی و یخبندان، آتش سوزی و صاعقه، آفات و امراض نباتی عمومی و امراض واگیر حیوانی عمومی و قرنطینه ای
فعالان در زمینه محصولات کشاورزی، دام، طیور، زنبور عسل، کرم ابریشم و آبزیان پرورشی
صندوق بیمه محصولات کشاورزی
خسارت‌های ناشی از عدم وصول طلب صادرکنندگان از محل صادرات کالا
صادر کنندگان
صندوق تضمین صادرات
درمان و بازنشستگی
۱- افرادی که در مقابل دریافت مز یا حقوق کار می‌کنند (بشرطی که از طرف کارفرما بیمه شوند)
۲- سازمان حرف و مشاغل آزاد ( بشرط انعقاد قرارداد)
۱- سازمان تامین اجتماعی
گروه سازمان‌های تامین
اجتماعی
و رفاه
درمان و بازنشستگی
عموم مردم و کارکنان دولت
۲- سازمان خدمات درمانی
درمان و بازنشستگی
۳- سازمان خدمات درمانی و
بازنشستگی نیروهای مسلح
جدول شماره ۲-۱۰ شرکت های ارائه دهنده خدمات بیمه ای منبع: (حنیفه زاده، ۱۳۹۰، ص ۱۲).
۲-۱۵ بیمه های بازرگانی
در بیمه های بازرگانی بیمه گزار به میل خود و آزادانه به تهیه انواع پوشش های بیمه های بازرگانی اقدام می‌کند. در بیمه های بازرگانی بیمه گر و بیمه گزار در مقابل هم متعهد هستند، بیمه گر در مقابل دریافت حق بیمه از بیمه گزار، تامین بیمه ایی در اختیار وی قرار می‌دهد.
رایج ترین نظام بیمه ایی اختیاری، بیمه های بازرگانی است که به صنعت بیمه مشهور است و شرکت های بیمه را در بر می‌گیرد. فعالیت صنعت بیمه بر این پایه استوار است که اشخاص برحسب نحوه زندگی، مقدار دارایی، نوع فعالیت و نگاه به آینده، نگران حوادث و وقایع گوناگونی هستند که خسارت یا هزینه آن ها بسیار بیشتر از توانایی مالی آنان و خیلی گسترده تر از پوشش های محدود نظام یسمه های اجتماعی است. شرکت های بیمه برای ارائه پوشش در قبال اینگونه خطرها به وجود آمده اندو با بهره گرفتن از نمایندگان و کارگزاران بیمه به عرضه خدمات بیمه ای می پردازند. بنابرین صنعت بیمه،بخش عرضه کننده خدمات بیمه ای است و هنگامی که این عرضه با تقاضای بیمه گزاران همراه شود بازار بیمه تشکیل می شود (ثبات،۱۳۹۰، ص ۲۸).
