حداکثر و حداقل درآمد سرانه‌ی کشورها برابر ۴۰۰۰۰ دلار و ۱۰۰ دلار گرفته می‌شود. بنابرین فرمول بالا را می‌توان همواره به این صورت مورد استفاده قرار داد:
و یا
اندازه این شاخص نیز همواره بین صفر و یک قرار دارد.
اندازه شاخص تولید انسانی (HDI) از روی سه شاخص (مؤلفه) معرفی شده، به این صورت محاسبه شده است:
توسعه انسانی، در پی ایجاد فرایندی پایدار به منظور بالفعل نمودن تمام قابلیت‌های انسانی است. برای رسیدن به این مهم پرداختن به مشکلات مرتبط با «انسان» از جایگاه خاصی برخوردار است. با افزایش سطح آموزش، بهداشت و رفاه اقتصادی، انسان خواهد توانست با کسب آزادی‌های بیشتر به بهبود کیفی زندگی خود دست یابد. در این مبحث با نشان دادن ارتباط بین توسعه انسانی و به نقش سرمایه فکری در این فرایند پی خواهیم برد.
در فصل آینده به انجام آزمون های آماری با توجه به جامعه آماری مطرح شده در فصل یک و روش های محاسبه متغیر ها در این فصل پرداخته می شود.
فصل چهارم
آزمون فرضیات و تجزیه و تحلیل
۴-۱ مقدمه:
در فصل سه، به بررسی روش سرمایه فکری و شاخص توسعه انسانی به تفسیر پرداخته شد؛ در این فصل به توصیف و تجزیه و تحلیل داده ها می‌پردازیم. از آن جایی که هر پژوهش به دنبال اهداف خاص خود است و رسیدن به آن اهداف می‌تواند موضوع پژوهش را توجیه نماید لذا انجام پژوهش، تجزیه و تحلیل آماری و بررسی یافته های محققان و پژوهشگران را به سوی شناخت بهتر هدایت و زمینه را برای پژوهش‌های بعدی آماده می‌سازد. از این رو پس از جمع آوری داده های تحقیق، به تجزیه و تحلیل داده های به دست آمده پرداخته می شود. برای تجزیه وتحلیل داده ها از روش آمار توصیفی و استنباطی تواماً استفاده می شود. ابتدا آمار توصیفی مربوط به آزمودنی های و متغییرهای اصلی تحقیق بیان می شود و سپس آمار استنباطی مربوط به فرضیه های تحقیق ارائه شد، در این راستا فرضیه های تحقیق با آزمون های مناسب و با کمک نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل می‌شوند.
۴-۲ آماره‌های توصیفی
متغییر مستقل این پژوهش سرمایه فکری است، خلاصه ای از نتایج مربوط به آمار توصیفی این متغییر به شرح جدول ذیل است. همچنین میانگین ، انحراف معیار ، کمترین و بیشترین میزان سرمایه فکری در جدول آورده شده است.
نگاره ۴-۱ : جدول آماره‌های توصیفی متغیرهای پژوهش
ماکسیمم
مینیمم
انحراف معیار
میانگین
متغیر
۰۲/۷
۶۸۳۲/۳
۹۹۶۶/۰
۴۳۰۱/۴
سرمایه فکری (VAIC)
منبع: محاسبات تحقیق
در جدول بالا، مقادیر میانگین، انحراف معیار، حداقل و حداکثر سرمایه فکری سنجیده شده است.
نگاره ۴-۲ جدول آماره های توصیفی متغیر های وابسته پژوهش
ماکسیمم
مینیمم
انحراف معیار
میانگین
متغیر
۸۳/۰
۷۵/۰
۰۲۸۷/۰
۷۷۴۵/۰
شاخص امید به زندگی (LEI)
۸۵۱/۰
۶۴/۰
۰۶۴/۰
۷۴۴۲/۰
شاخص آموزش (EI)
۸۰۴/۰
۶۵/۰
۰۴۸۱/۰
۷۱۷۹/۰
شاخص تولید ناخالص داخلی (GDPI)
۷۸۸/۰
۶۹۷/۰
۰۳۲۵/۰
۷۴۳۸/۰
شاخص توسعه انسانی (HDI)
منبع: سایت سازمان ملل متحد
همچنین این مقادیر برای متغیرهای وابسته به شرح جدول فوق است. در ادامه خلاصه ای از نتایج مربوط به آمار توصیفی سرمایه فکری به عنوان متغییر وابسته پژوهش در جدول ۴-۳ ارائه شده است.
نگاره ۴-۳ : شاخص های آماری سرمایه فکری
شاخص آماری
حجم نمونه
میانگین
میانه
انحراف معیار
Min
Max
سال ۱۳۸۰
۱۰۰
۰۵/۴
۴۹/۳
۹۶/۱
۷۷/۰
۱۶/۱۱
سال ۱۳۸۱
۱۰۰
۸۴/۳
۴۰/۳
۹۰/۱
۶۰/۰-
۴۹/۱۱
سال ۱۳۸۲
۱۰۰
۰۰/۴
۴۲/۳
۵۴/۲
۹۵/۱-
۶۶/۱۷
سال ۱۳۸۳
۱۰۰
۵۹/۴
۲۲/۳
۰۹/۸
۱۴/۱۸-
۱۵/۷۲
سال ۱۳۸۴
۱۰۰
۱۹/۴
۳۰/۳
۲۴/۳
۸۶/۰-
۰۲/۲۰
سال ۱۳۸۵
۱۰۰
۰۶/۵
۴۵/۳
۸۸/۶
۱۰/۵-
۳۹/۵۷
سال ۱۳۸۶
۱۰۰
۰۵/۴
۴۱/۳
۰۹/۳
۱۶/۱-
۵۷/۲۲
سال ۱۳۸۷
۱۰۰
۶۸/۳
۲۵/۳
۹۲/۲
۸۵/۱-
۳۸/۲۳
سال ۱۳۸۸
۱۰۰
۸۱/۳
۰۹/۳
۵۸/۳
۱۱/۱-
۹۰/۲۸
سال ۱۳۸۹
۱۰۰
۰۲/۷
۸۰/۲
۶۱/۳۰
۷۱/۰-
۸۴/۳۰۴
منبع:محاسبات تحقیق
مقادیر منفی در ستون Min به این دلیل است که، در محاسبه سرمایه فکری به روش پالیک در مرحله چهارم نیاز است که هزینه کارکنان به عنوان سرمایه انسانی از ارزش افزوده شرکت (محاسبه شده در مرحله یک) کسر شود؛ در مواردی که هزینه حقوق بیشتر است از ارزش افزوده این مقدار منفی می شود و تاثیر آن تا پایان مرحله پنج و به دست آمدن سرمایه فکری اعمال می شود.
شایان توجه است نمودار های مربوط به توسعه انسانی از سال ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۹ طبق گزارش سازمان ملل متحد به شرح نمودار زیر می‌باشد:
نمودار۴-۱: شاخص توسعه انسانی از سال ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۹ طبق گزارش سازمان ملل متحد در مورد ایران
در نمودار بالا، همچنان که مشاهده می شود، شاخص توسعه انسانی در سال های ۱۳۸۵ تا ۱۳۸۷ در بالاترین سطح در ده ساله اخیر بوده است. رتبه ایران در بین ۱۷۷ کشور جهان، طبق گزارشات سازمان ملل متحد در این سال ها، به ترتیب ۱۰۱، ۹۹ و ۹۶ جزء کشورهای دارای توسعه انسانی متوسط بوده است.
همچنین شاخص های تشکیل دهنده شامل آموزش، امید به زندگی و تولید ناخالص داخلی به ترتیب در نمودارهای ذیل نمایش داده شده اند:
نمودار۴-۲: شاخص آموزش از سال ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۹ طبق گزارش سازمان ملل متحد
با توجه با نمودار۴-۱ که شخص توسعه انسانی در سال های ۱۳۸۵ تا ۱۳۸۷ در بالاترین سطح طی ده سال گذشته بوده، لکن در خصوص شاخص دسترسی به آموزش در سال های ۱۳۸۸ و ۱۳۸۹، ما شاهد بیشترین مقادیر هستیم.
نمودار۴-۳: شاخص امید به زندگی از سال ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۹ طبق گزارش سازمان ملل متحد
نمودار ۴-۳ نیز همانند نمودار شاخص دسترسی به آموزش، مبین این مطلب است که، امید به زندگی در سال های ۱۳۸۸ و ۱۳۸۹ دارای بالاترین مرتبه در ده ساله اخیر بودهاست.
نمودار۴-۴: شاخص تولید ناخالص داخلی از سال ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۹ طبق گزارش سازمان ملل متحد
