جنسیت
جمع
زن
مرد
فراوانی
۴۱
۳۹
۸۰
درصد
۵۱
۴۹
۱۰۰
۳-۴٫ حجم نمونه و روش نمونه گیری
نمونه‌گیری در این تحقیق به صورت هدفمند بود. منظور از نمونه‌گیری هدفمند، آن نوع نمونه‌گیری احتمالی که بتوان از آن استنباط آماری به عمل آورد، نیست (بازرگان هرندی ،۱۳۸۷) بلکه قصد محقق انتخاب مواردی است که با توجه به هدف تحقیق، اطلاعات زیادی داشته باشند (مردیت گال، والتربورگ،جویس گال،مترجمان احمدرضانصر و دیگران،۱۳۸۳). بنابرین نمونه مورد مطالعه از نظر اندازه و تعداد، الزاماًً نماینده آماری جامعه پژوهش نیست (منصوریان،۱۳۸۸) و مواردی برای نمونه انتخاب می‌شوند که از لحاظ تحقیق کیفی، اطلاعات غنی در بر دارند. نمونه‌گیری در رویکرد کیفی دارای ۱۵ روش است که هر یک می‌تواند با توجه به اهداف خاص یک تحقیق کیفی مورد استفاده قرار گیرد. این روش‌ها عبارتند از: نمونه گیری موارد استثنایی یا کرانه‌ای، نمونه‌گیری موارد مطلوب، نمونه گیری موارد عادی، تغییرات بیشینه، هدفمند طبقه ای، متجانس، موارد بحرانی، زنجیره ای، ملاک محور، نظریه مدار یا سازه عملیاتی، رد یا تأیید، تصادفی هدفمند، موارد مهم سیاسی، سهل الوصول و بنا بر فرصت پیش آمده (مردیت گال، والتربورگ،جویس گال،مترجمان احمدرضانصر و دیگران،۱۳۸۳).
نمونه‌گیری در این پژوهش از نوع نمونه گیری موارد مطلوب بود، زیرا هدف آن بود که معلمانی انتخاب شوند که در سال تحصیلی ۹۳-۱۳۹۲ در پایه هفتم تدریس کتاب درسی جدید ریاضی را عهده دار بودند و به طور ملموس تغییرات جدید را تجربه کرده بودند. این گروه می توانستند اطلاعات مفیدی در اختیار قرار دهند. بر این اساس، تعداد افراد نمونه هشت نفر تعیین شد و پژوهشگر با مراجعه به مدارس و آشناکردن دبیران با موضوع پژوهش و بیان هدف پژوهش، از دبیرانی که برای همکاری با پژوهشگر، اعلام آمادگی کرده بودند مصاحبه به عمل آورد. مصاحبه شوندگان از دو جنس زن و مرد بودند. کدهای سه و شش، مرد و بقیه شرکت کنندگان در مصاحبه ها زن بودند. محدوده سابقه تدریس شرکت کنندگان در مصاحبه از شش تا بیست و چهار سال بوده است. شرکت کنندگان در پژوهش در مدارس عادی، نمونه، شاهد و تیزهوشان تدریس داشتند (جدول شماره ۳-۲).
جدول ۳-۲: مشخصات اطلاع رسان های پژوهش
کد
جنسیت
سابقه تدریس
مدرک تحصیلی
نوع مدرسه محل تدریس
۱
زن
۱۵
فوقلیسانس
دولتی-شاهد
۲
زن
۲۰
لیسانس
دولتی
۳
مرد
۲۱
لیسانس
دولتی-نمونه
۴
زن
۲۴
لیسانس
دولتی
۵
زن
۱۳
فوق لیسانس
تیزهوشان
۶
مرد
۲۳
فوق لیسانس
دولتی
۷
زن
۶
لیسانس
دولتی
۸
زن
۲۱
فوق لیسانس
دولتی-نمونه
۳-۵٫ روش جمع آوری اطللاعات
در این پژوهش، ابتدا پژوهشگر به مدارس رفته و پس از معرفی خود و آشنایی نسبی با اطلاع رسان ها، در مورد موضوع پایان نامه خود توضیحاتی ارائه داده و همچنین سوالات مصاحبه را نیز در اختیار اطلاع رسان‌ها قرار داده تا خود را برای جلسه مصاحبه آماده کنند. در بین مدارس دخترانه و پسرانه که پژوهشگر مراجعه کرده‌است خانم ها تمایل بیشتری برای انجام مصاحبه از خود نشان دادند. از آن جایی که پژوهشگر خود دبیر ریاضی در همان شهر بود، مدیران مدارس به علت همکار بودن، همکاری خوبی با پژوهشگر داشتند.
روش جمع آوری اطلاعات این پژوهش مصاحبه نیمه ساختار یافته بود و درطول انجام مصاحبه ها نیز سؤالاتی که برای شفاف تر شدن پاسخ مصاحبه شوندگان به ذهن پژوهشگر خطور میکرد از مصاحبه شوندهها پرسش میشد. زمان انجام هر مصاحبه بین چهل و پنج دقیقه تا یک ساعت، متغیر بود. مکان انجام مصاحبه ها در مدارس، دفتر گروه آموزشی ریاضی و یک مورد مصاحبه، منزل فرد مصاحبه شونده بوده است. زمان انجام مصاحبه ها از نیمهی دوم فروردین ماه سال نود و سه آغاز شد و تا پایان تیر ماه همان سال ادامه داشت.
۳-۶٫ ابزار جمع آوری داده ها
داده های این پژوهش که با مصاحبه جمع آوری شده است، که شامل مصاحبههای نیمه ساختار یافته بود که طی جلسات مختلف با معلّمان انجام شده است. پرسشهای اصلی مصاحبه از قبل تنظیم شده بود و ممکن بود مصاحبه با یک دبیر طی چند جلسه صورت گرفته یا به صورت تلفنی تکرار شود. مصاحبه ها به وسیله ضبط صوت گوشی تلفن همراه ضبط میشدند. پس از ضبط صدا، پژوهش گر پس از پیاده کردن متن مصاحبه روی کاغذ، به بررسی و تحلیل آن ها میپرداخت. همچنین گاهی پس از اتمام مصاحبه ها یادداشتها یا نقدهایی از کتاب درسی ریاضی پایه هفتم، از سوی مصاحبهشوندگان یا سرگروه ریاضی شهرستان قائمشهر، برای پژوهش گر ارسال میشد که در متن پژوهش از آنها استفاده شده است.
۳-۷٫ محتوای مصاحبه
*در این پژوهش پرسش‌هایی که به منظور شناسایی باورها، رفتار و توجیهات معلمان نسبت به تغییر کتاب درسی ریاضی پایه هفتم از آن ها پرسیده شده است، به شرح زیر می‌باشد:
(این پرسش برای آشنایی با سابقه کاری مصاحبه شونده بود):
۳-۷-۱٫ شما چند سال سابقه تدریس درس ریاضی دوره راهنمایی دارید؟
(این پرسش ها برای شناسایی مفهوم سازی مصاحبه شونده از تغییر پرسش شد):
۳-۷-۲٫ تغییر برای شما چه معنایی دارد و شما چه برداشتی از آن دارید؟
۳-۷-۳٫ تغییرات کتاب درسی ریاضی پایه هفتم را چگونه می‌بینید و چه معلمی توانایی دارد که مسئولیت اجرای تغییرات را بپذیرد؟
۳-۷-۴٫ لطفا درباره آخرین باری که با مشکلی در اجرای تغییر مواجه شدید، برایم بگویید؟ ممکن است در مورد آن شرایط توضیح دهید؟
(این پرسش‌ها برای سبب شناسی موافقت، مخالفت پرسش شد):
۳-۷-۵٫ آیا از تغییرات ایجاد شده در کتابهای درسی ریاضی راضی هستید؟
۳-۷-۶٫ با توجه به تجربیات خودتان چه عواملی می‌توانند علت موضع‌گیری شما باشند؟(چرا لازم بود کتاب درسی ریاضی عوض شود و یا دلایلی که نیاز به تغییر نبود)
۳-۷-۷٫ با توجه به اینکه شما سابقه تدریس کتاب درسی فعلی و قبلی ریاضی را دارید. کتابهای درسی جدید چه تفاوتی با کتابهای درسی قدیم کرده‌اند و چه مباحثی به آن ها افزوده شده است؟
۳-۷-۸٫٫ آخرین باری که احساس کردید تغییرات شما را سردرگم کرده، چه وقت و به چه دلیلی بوده است؟
۳-۸٫ روش تحلیل اطلاعات
