آقای فرث در سال ۱۹۹۸ با مطالعه بر روی ۷۱۶ شرکت جدیدالورود به بورس نیوزلند طی سالهای ۱۹۷۷- ۱۹۹۲ ارتباط بین سود پیش بینی شده و ارزش شرکت و بازده غیرعادی سهام این نوع شرکتها را در مقطع عرضه اولیه بررسی کرد و به این نتیجه رسید که پیش بینیهای سود در ارتباط با ارزش شرکتهای دارای عرضه عمومی اولیه سهام بوده و از سایر ابزارهایی همچون سود انباشته موثرتر هستند و بین خطای پیش بینی سود و بازده غیرعادی رابطه مثبت معنی دار وجود دارد.
ریسک
زیان بالقوه قابل اندازه گیری یک سرمایه گذاری را ریسک مینامند. در فرهنگ و بستر، ریسک به معنی شانس و احتمال آسیب و یا زیان و ضرر تعریف شده و تعریف مالی و مقداری ریسک، توزیع احتمال بازده هر سرمایه گذاری می‌باشد. در فرهنگ مدیریت رهنما، در تعریف ریسک آمده است: «ریسک عبارت است از هر چیزی که حال یا آینده دارایی یا توان کسب درآمد شرکت، مؤسسه یا سازمانی را تهدید می کند.» وستون و بریگام[۳۵] در تعریف ریسک یک دارایی مینویسند: ریسک یک دارایی عبارت است از تغییر احتمالی بازده آتی ناشی از آن دارایی. «نیکلز[۳۶]» مفهوم ریسک را از ابعاد مختلف مدنظر قرار داده و آن را از نظر مفهومی به دو دسته تقسیم می کند. وی معتقد است واژه ریسک به احتمال ضرر، درجه احتمال ضرر، و میزان احتمال ضرر اشاره دارد. در این راستا ریسک احتمال خطر هم احتمال سود و هم احتمال زیان را دربر می‌گیرد. در حالیکه ریسک خالص صرفاً احتمال زیان را در بر می‌گیرد و شامل احتمال سود نمی شود، مانند احتمال وقوع سیل. هر نوع سرمایهگذای با عدم اطمینانهایی مواجه میگردد که بازده سرمایه گذاری را در آینده مخاطره آمیز میسازد. ریسک یک دارایی سرمایهای بدین خاطر است که این احتمال وجود دارد که بازده حاصل از دارایی کمتر از بازده مورد انتظار است. بنابرین ریسک عبارت است از احتمال تفاوت بین بازده واقعی و بازده پیش بینی شده و یا می‌توان گفت ریسک یک دارایی عبارت است از تغییر احتمالی بازده آتی ناشی از آن دارایی.
وستون بریگام، ریسک یک دارایی نظیر اوراق بهادار را تغییر احتمال بازده آتی ناشی از دارایی میداند. بنابرین با معیار پراکندگی بازده دارایی، ریسک را می‌توان انحراف معیار نرخ بازده تعریف نمود. پس می‌توان پراکندگی بازدههای ممکنه از بازده مورد انتظار را با واریانس محاسبه و بهعنوان یک معیار از ریسک تلقی نمود. به طور کلی با اندازه گیری بین بازده واقعی و بازده مورد انتظار می‌توان ریسک را بهوسیله روشهای آماری نظیر واریانس، نیمه واریانس شیب خط رگرسیون و واریانس مقادیر باقیمانده رگرسیون به دست آورد.
در کاهش ریسک نکته قابل ذکر این است که چگونه ریسک را کم کنیم و آیا ریسک قابل کاهش هست یا خیر؟ طبق تئوری پورتفولیو بخشی از ریسک را می‌توان از طریق تنوع گرایی حذف نمود و مزیت پورتفولیو نیز در کاهش ریسک سرمایه گذاری می‌باشد. با در نظر گرفتن مزایای ناشی از تنوع گرایی، متاسفانه نمی توان کل ریسک سرمایه گذاری را از بین برد، به این دلیل که اوراق بهادار دارای ریسک سیتماتیک میباشند، (ریسکی که نمی توان از طریق تنوع گرایی حذف نمود. (در حالت کلی دو نوع ریسک وجود دارد:
۱٫ریسک سیستماتیک (بتا)؛
۲٫ریسک غیر سیستماتیک.
بنابرین: ریسک غیرسیستماتیک + ریسک سیستماتیک = ریسک کل(مدیریت آموزش بورس،۱۳۹۰)[۳۷].
انواع ریسک
انواع ریسک را به سه دسته کلی به شرح زیر تقسیم نمودند:
۱- ریسک مالی: احتمال زیانهایی است که از ساختار مالی شرکت ناشی شده و با بهره گرفتن از اهرم مالی و اندازه شرکت تعیین می شود ؛
۲- ریسک تجاری: ریسک ناشی از انجام تجارت و کسب وکار در یک صنعت خاص یا یک محیط خاص است؛
۳- ریسک سیستماتیک: بتا نشان دهنده حساسیت نوسانات بازده اوراق بهـادار در ازای نوسـانات بـازده پرتفوی بازار بوده و از حاصل تقسیم کواریانس بازده اوراق بهادار(دارایی های ریسکی) با بازده پرتفوی بازار بر واریانس بازده پرتفوی بهدست می آید(مشکی و ربانی،۱۳۹۰).
ضریب بتا اصل تنوع بخشیدن بـه دارایی های سرمایهای موجب می شود کـه در تئـوری سرمایه گذاری برای سهام یک معیار مهم ریسک مطرح شـود که آن را بتا مینامند. ضریب بتا تغییرات بازدهی یک سرمایه گذاری را در رابطه با تغییرات بازدهی پرتفوی بازار مورد سنجش قرار میدهد و در حقیقت تعیین می کند که بـه ازاء هر یـک درصد تغییـر در شـاخص بـازار چنـد درصد تغییر در بازدهی سرمایه گذاری مورد نظر پـیش می آید. بتای یـک سـهم معیار بسیار مهمی اسـت کـه هنگام اسـتقرا و انجام تحقیقات تجربی، با سودمندی اطلاعات موجود در صورتهای مالی مـرتبط مـیشـود (خواجه محمود،۱۳۹۰).
ریسک و افشای اطلاعات
به طور کلی امر افشای اطلاعات و کیفیت ایـن افشا، یکی از مهمترین عواملی است که می تواند بـر ارزش شـرکت از طریـق کاهش ریسک اطلاعاتی تاثیر گذار باشد. ایزلی و اوهارا(۲۰۰۴) این جریان منابع نظری را به منظور تمایز بین کمیت و کیفیت افشا توسـعه دادهانـد. این دو نشان داده اند که افزایش کمیت و یا کیفیت افشا باعث افزایش مقبولیت شرکت در بازار سرمایه از طریـق ریسک پـایینتر اطلاعاتی مـیشود. یکی از مشکلات مطالعه در خصوص افشای شرکتی، اندازه گیری کیفیت افشا و ویژگیهای آن است(خواجه محمود،۱۳۹۰).
ریسک و پیش بینی سود
پیش بینی سود مدیریت اطلاعاتی را به صورت داوطلبانه به بازار ارائه می نماید و کیفیت چنین اطلاعاتی این امکان را میدهد تا نسبت به ایجاد بینش در مورد رابطه میان موارد افشای داوطلبانه با ارزش شرکتها اقدام نماییم. سرمایه گذاران دوست دارند بدانند که آیا می توانند به اطلاعات منتشر شده از سوی مسئولین شرکت اطمینان کنند یا خیر. درحالی که حسابرسیهای مستقل تا حدی موجب کاهش برخی از نگرانیها در مورد کیفیت صورتهای مالی میشوند، اما توانایی تعیین کیفیت اطلاعات حسابرسی نشده مالی توسط سرمایه گذاران امر جندان بارزی محسوب نمی شود(همان منبع).
چارچوب مربوط به هیرست و همکاران[۳۸](۲۰۰۸) مبتنی بر این اصل است که نتایج ناشی از پیش بینی سود مدیریت تابعی از موارد پیشین و ویژگیهای پیش بینی می‌باشد. این محققین خاطر نشان می‌کنند که مطالب زیادی را می‌توان از طریق تعامل میان این دو تبیین نمود. هیرست و همکاران اطلاعات تاریخی را به صورت محیط و روندهای خاص شرکت توصیف می‌کنند که برتصمیم مدیریت مبنی بر صدور پیش بینی تاثیرگذار می‌باشد و درعین حال به ویژگیهای پیش بینی به عنوان خصوصیات پیش بینی تاثیر روندهای خاص شرکت توصیف می‌کنند که بر تصمیم مدیریت مبنی بر صدور پیش بینی به عنوان خصوصیات پیش بینی مدیریت و نتایج پیش بینی را به صورت تاثیرات ناشی از آن نگاه می‌کنند(همان منبع).
