به طور گستردهتر، عوامل محیطی وجود دارند که بر کیفیت حسابرسی تاثیر میگذارند. به عنوان مثال، نظارت مناسب ارکان راهبری، کیفیت حسابرسی را بهبود میبخشد؛ بهویژه اگر فضایی شفاف و دارای ارزش اخلاقی در داخل واحد تجاری به وجود آورد. قوانین و مقررات نیز میتواند بر کیفیت حسابرسی تاثیر مثبت داشته باشد؛ اگر میان اشخاص دیگر، چارچوبی به وجود آورد که بتوان حسابرسی را به طور کارا هدایت نمود. همینطور، کیفیت چارچوب گزارشگری مالی مربوط نیز میتواند بر کیفیت حسابرسی مؤثر باشد. برای مثال، استفاده از یک چارچوب گزارشگری مالی که به بهبود موارد افشای شفاف و کامل کمکی نمیکند، ممکن است بر کیفیت حسابرسی به عنوان یک عامل خارجی اثر معکوس گذارد. (جنسن، ۱۹۷۶)
آثار پیشگفته یکطرفه نیست. به عنوان مثال ارتباطات حسابرس با ارکان راهبری ممکن است بر رفتار و نگرش ارکان راهبری نسبت به موارد مربوط به حسابرسی تاثیر گذارد. بههمین ترتیب، ارکان راهبری میتوانند بر ماهیت و تمرکز فعالیتهای حسابرس در حین اجرای حسابرسی اثر گذارند. همچنین، قوانین و مقررات ممکن است اثر مستقیمی بر فرایند تدوین استانداردهای حسابرسی داشته باشد، در عوض، کیفیت استانداردهای حسابرسی ممکن است بر ماهیت و میزان قوانین و مقررات و نظارت تاثیر بگذارد. بهطورمشخص، این واکنشها و آثار متقابل هستند و بهطورمستقیم یا غیرمستقیم تا حد ممکن بر کیفیت حسابرسی تاثیر میگذارد، بهعلاوه، نگرش ارکان راهبری و اهمیتی که آن ها برای گفتگوی شفاف و سازنده با حسابرسان قائلند، میتواند بهبود کیفیت حسابرسی را تسهیل کند، همان گونه که نگرش قانونگذاران و تدوینگران استانداردها در درک و عکسالعمل نسبت به تغییرات محیط، بهبود کیفیت حسابرسی را تسهیل میکند. (جنسن، ۱۹۷۶)
۲-۲-۸٫ نقش استانداردهای حسابرسی در کیفیت حسابرسی
استانداردهای حسابرسی از طریق فراهم آوردن معیارهای مورد قبول و متداول برای فعالیت حسابرسی، در کیفیت حسابرسی یک نقش اساسی ایفا نموده و بر مبنای یک فرایند کاملاً درست، شفاف و قوی که در درون خود ترکیب گسترده استفاده کنندگان و مشاوران را دارد، شکل گرفتهاند. این مطلب، به همراه نظارت مستقل بر فرایند تدوین استانداردها به وسیله هیئت نظارت منافع عمومی اطمینان میدهد که استانداردها از کیفیت بالایی برخوردارند. برای اینکه این استانداردها به اهداف تعیینشده دست پیدا کنند، باید بهموقع، نامتناقض و دقیق باشند. (اسدی و دارابی، ۱۳۹۱)
در ماه می ۲۰۰۹، هیئت تدوین استانداردهای بینالمللی حسابرسی و خدمات اطمینانبخشی پروژه شفافسازی خود را تکمیل کرد. این پروژه شامل تجدیدنظر و تجدیدساختار همه ۳۶ استاندارد حسابرسی و استاندارد کنترل کیفیت شماره ۱، به منظور ارتقای شفافیت و قابل فهم بودن و لذا، تسهیل بهکارگیری آن ها بود. علاوه بر بهبود شفافیت استانداردهای حسابرسی، هیئت تدوین استانداردهای حسابرسی و خدمات اطمینانبخشی بینالمللی به اصلاح حدود نیمی از استانداردهای تدوینشده پرداخت. این تلاشها منجر به بهبود استانداردهای حسابرسی در زمینههای زیر گردید:
• دسترسی عمومی به حسابرسی، تمرکز برروی اهداف، ارتقا به یک حسابرسی متفکرانه و تأکید بر اهمیت تردید حرفهای.
• جنبههایی از صورتهای مالی که عموماً بیشتر در معرض خطر تحریف با اهمیت است. به عنوان مثال برآوردها، ارزشهای منصفانه و معاملات اشخاص وابسته.
• کیفیت شواهدحسابرسی، بهویژه توجهداشتن به تائیدیهها و گزارشهای بیرونی.
• استفاده از کار دیگران، بهویژه در زمینه کارهای حسابرسی گروه، اطمینان از رضایت حسابرسان جهت ایجاد یک مبنای مناسب که در صورت امکان بتواند پایه و اساس استفاده از کار دیگران قرار گیرد.
• ارتباطات و گزارشگری حسابرس، برای تأکید بر اهمیت گفتگوهای سازنده و آزاد میان حسابرسان و ارکان راهبری و مدیران اجرایی و همچنین رسیدن به این اطمینان که موضوعهای مهم به طریقی شفاف ومعنی دار مورد توجه کاربران قرار میگیرد.
در یک زمینه گستردهتر، استاندارد حسابرسی ۲۲۰ و استاندارد کنترل کیفیت شماره ۱، چارچوب کنترل کیفیت را در دو سطح، سطح کار حسابرسی و سطح مؤسسه حسابرسی، پایهریزی کردهاند. این دو استاندارد اشاره به حیطههای فراوانی دارند که حسابرسان و مؤسسههای آنان میتوانند در چارچوب آنی در جهت ارتقا و حفظ کیفیت حسابرسی گام بردارند. این حیطهها عبارتند از:
• مسئولیتهای مدیریت برای کیفیت درون مؤسسه،
• برآوردن الزامات اخلاقی مربوط،
• پذیرش و ادامه کار،
• منابع انسانی،
• اجرای کار، و
• نظارت.
طبق استاندارد کنترل کیفیت ۱، هر مؤسسه حسابرسی برای کسب اطمینان معقول از اینکه الزامات استانداردهای حرفهای، قانونی و مقرراتی رعایت میشود و گزارشها مناسب شرایط موجود صادر میشود، باید سیستم کنترل کیفیت مناسبی را طراحی و برقرار کند.
هر مؤسسه حسابرسی مکلف به استقرار یک سیستم کنترل کیفیت طراحی شده برای کسب اطمینان معقول از این موضوع است که مؤسسه و کارکنان آن، الزامات استانداردهای حرفهای و قانونی و مقرراتی را رعایت میکنند و گزارشهای حسابرسی، مناسب شرایط موجود توسط مؤسسه یا مدیرمسئول کار صادر میشود.
هر چند، برای دستیابی کامل به اهداف استانداردهای حسابرسی، عامل مهمی که باید در نظر گرفت افرادی هستند که حسابرسی را انجام میدهند. در واقع میزان دانش و تجربه و نحوه برخورد آن ها با صاحبکاران است که تفاوت بزرگی را در کیفیت حسابرسی ایجاد میکند. به طور عمده، اجرای مؤثر بسیاری از الزامات استانداردهای حسابرسی متکی به صلاحیت شخصی- قضاوت حرفهای استوار است. فرد یا افرادی که مسئولیت اجرایی سیستم کنترل کیفیت به آنان واگذار میشود، باید تجربه کافی و مناسب و توانایی و اختیار لازم را برای پذیرش مسئولیت داشته باشند. تحقق این امر منوط به بهکارگیری افرادی است که نه تنها به طور کامل و مناسب آموزش دیدهاند، بلکه به طور مستمر در صدد ارتقای تواناییهای حرفهای خود هستند. لذا جستجوی اینگونه افراد و بهکارگیری نظرات آنان توسط استفاده کنندگان در جهت ارتقای کیفیت حسابرسی است. (استاندارد کنترل کیفیت ۱)
حسابرسی مستقل نقش عمدهای در حمایت از کیفیت گزارشگری مالی و منافع عمومی ایفا میکند. بنابرین کیفیت آن متاثر از تعداد زیادی محرکهای مستقیم و غیرمستقیم است که از مهمترین مسایل مدنظر تدوینکنندگان استانداردهای حسابرسی محسوب میشود. در ادبیات کاربردی، کیفیت حسابرسی از طریق میزان تطابق آن با استانداردهای حسابرسی تعریف شده است. استانداردهای حسابرسی با فراهم نمودن معیارهای مورد قبول حسابرسی، نقشی اساسی در ارتقای کیفیت حسابرسی و توانایی حسابرسان در پیشگیری و کشف تحریفهای بااهمیت دارد. (حدادی، ۱۳۹۱)