۲-۱-۸-انگیزش پیشرفت تحصیلی

سازه ی انگیزش پیشرفت تحصیلی در مدرسه به رفتارهایی که به یادگیری پیشرفت مربوط است ، اطلاق می شود (هوسن ، ۱۹۹۴)

رویکردهای زیادی برای تعریف انگیزش پیشرفت تحصیلی وجود دارد ، بعضی از رویکردها به انگیزش های مربوط به موفقیت به طور عام می پردازند . یکی از آن ها ، رویکرد هدف هاست. رویکرد هدف ها ‌بر اساس انگیزش های سازگارانه و ناسازگارانه پدید آمده است (ایمز،۱۹۹۴)

تحقیقات در این زمینه این رویکرد نشان داده است ، کودکانی که توانایی‌های یکسانی دارند ، در برابر مشکلات آموزشی و یادگیری ، پاسخ های متفاوتی می‌دهند ، بعضی از افراد با وجود توانایی‌های سطح بالا با این دشواری ها به گونه ی مواجه می‌شوند که به نظر می‌رسد توانایی اندکی دارند و از این که تلاش هایشان به موفقیت نمی رسد ، ناامید می‌شوند ، گاهی در قالب الگوی درماندگی آموخته شده آن را تفسیر می‌کنند که ناسازگارانه است ، زیرا در مقابل رسیدن کودکان به اهداف ارزشمند و بالفعل کردن توانایی‌های درونی آن ها مانع ایجاد می‌کند .در مقابل ، گروهی مشکلات را به گونه ی می بینند که می‌توانند بر چالش هایی که بر سر راه شان هست غلبه کنند ، از مشکلات ناراحت نمی شوند ، حتی در وجودشان احساس لذت از غلبه نمودن بر چالش پدید می‌آید . آن ها توجه خود را به تغییر دادن راهبردها با حداکثر تلاش متمرکز می‌کنند و سطوح حل مسئله خود را غنی تر می‌کنند . این واکنش ها را پاسخ هایی با جهت گیری تسلط می‌نامند(ایمز،۱۹۹۴)

پژوهشگران انگیزش پیشرفت تحصیلی را مربوط به دو طبقه از اهداف می دانند : اهداف عملکردی و اهداف یادگیری (دوئیک ،۱۹۹۸). دوئیک (۱۹۹۸)در نظریه هدف – محوری خود پیش‌بینی می‌کند ، رفتار افراد با سوگیری های متفاوت در دست یابی به اهداف ، به ادراک آنان از توانایی هایشان بستگی خواهد داشت.

دوئیک (۱۹۹۸)اشاره می‌کند در اهداف عملکردی ،هدف، عملکرد و کفایت است و دانش آموزان موفقیت ها را به عنوان ملاک کفایت خویش می دانند . در اهداف یادگیری ، هدف ، یادگیری و تسلط بر کفایت است. در این حالت افراد به دنبال هدف های دیگری هستند و در جستجوی فعالیت جدید و افزایش کفایت خود تلاش می‌کنند.به عبارت دیگر ، دانش آموزانی که اهداف عملکردی را مد نظر دارند ، در ابتدا علاقه مند به اکتساب ارزشیابی های مثبت از توانای هایشان هستند ، سعی می‌کنند تا از موارد منفی اجتناب کنند ، این افراد ترجیح می‌دهند ارزشیابی مثبتی در یک تکلیف آسان تر به دست آورندتا این که احتمال ارزشیابی منفی در تکلیفی مهم تر و چالش انگیزتر را بپذیرند.

امادانش آموزان دارای اهداف یادگیری ، ابتدا متوجه کسب مهارت های جدید یا گسترش دانش خود هستند ، حتی اگر مستلزم داشتن خطاهایی در این راه باشند ، لذا ضروری است که با انجام پژوهش هایی علمی مهم ترین همبسته های انگیزش پیشرفت تحصیلی شناسایی و سهم نسبی هر یک از آن ها در تبیین انگیزش پیشرفت تحصیلی مشخص گردد.در دایره المعارف تعلیم و تربیت ، هوسن و دیگران (۱۹۹۴)انگیزش پیشرفت تحصیلی را بیشتر به آن بعدی از انگیزش منحصر می دانند که انگیزش درونی دانش آموز نامیده می شود . انگیزش درونی یک حالت روان شناختی است و هنگامی حاصل می شود که انسان خود را دارای کفایت لازم و خود کنترلی بداند . خودکنترلی به دو بخش تقسیم می شود : فرصت کنترل یا فرصتی که به دانش آموز داده می شود تا برای امور تحصیلی خود تصمیم بگیرد و توانایی کنترل یا احساس کفایتی که دانش آموز در موقعیت باید داشته باشد تا بتواند بر آن اساس اقدام کند.

۲-۱-۹-پیشرفت

پیشرفت ،میل به انجام دادن خوب کارها متناسب با معیار برتری است . این نیاز،افراد را برای جستجو کردن “موفقیت در رقابت با معیار برتری”با انگیزه می‌کند .(مک کللند ،۱۹۵۳)

واکنش هیجانی افراد هنگامی که با معیارهای برتری مواجه می‌شوند ،تفاوت دارد . افراد دارای نیاز زیاد به پیشرفت عموما با هیجان گرایشی (مانند امید)و رفتار گرایشی پاسخ می‌دهند ، در حالی که افراد دارای نیاز کم به پیشرفت (ترس زیاد از شکست)عموما با هیجان اجتنابی (مثل اضطراب)و رفتار اجتنابی واکنش نشان می‌دهند.(همان)

انگیزه پیشرفت عبارت است از نیروی انجام دادن خوب کارها نسبت به استانداردهای عالی. دیوید مک للند و جان اتکسنیون که ماهیت انگیزش پیشرفت را در چهل سال اخیر مطالعه کرده‌اند نیاز پیشرفت را اینگونه تعریف می‌کنند. جستجو کردن موفقیت در رقابت با استانداردهای عالی شخص با انگیزش پیشرفت نیرومند می‌خواهد در برخی از تکالیف چالش انگیز موفق شود.

‌بنابرین‏ ،افراد دارای نیاز زیاد به پیشرفت ، تکالیف نسبتاٌ دشوار را انتخاب می‌کنند ، فوراٌ به تکالیف پیشرفتی می پردازند در تکالیف نسبتا دشوار تلاش بیشتری به خرج می‌دهند و عملکرد بهتری دارند ، در صورت رو به رو شدن با مشکلات استقامت می‌کنند و مسئولیت موفقیت ها و شکست ها را می‌پذیرند.

طبق مدل پیشرفت کلاسیک اتکینسون ، گرایش در برابر اجتناب رفتاری حاصل ضرب نیاز فرد به پیشرفت ، احتمال موفقیت ، و مشوق موفقیت (یعنی ،Ts=Ms*Ps*Is) و ترس فرد از شکست ،احتمال شکست ،و مشوق اجتناتب از شکست است (یعنی Taf=Maf*Pf*If). این فرمول در موقعیت هایی مانند تکالیف نسبتاٌ دشوار ، رقابت و کارفرمایی، رفتارهای گرایشی در برابر اجتنابی را نسبتاٌ خوب پیش‌بینی می‌کند.(همان)

۲-۱-۱۰-اهداف پیشرفت

سه نوع هدف پیشرفت وجود دارد : ۱ – عملکردی – گرایشی ۲ – عملکردی – اجتنابی ۳ – تسلط

نیاز به پیشرفت ، پذیرفتن هدف های عملکردی – گرایشی را پیش‌بینی می‌کند ، ترس از شکست ، هدف های عملکردی – اجتنابی را پیش‌بینی می‌کند و انتظارات شایستگی ، هدف های تسلط را پیش‌بینی می‌کنند . هدف های تسلط و عملکردی – گرایشی عموما با پیشرفت و نتایج مثبت ارتباط دارند ، در حالی که هدف های عملکردی – اجتنابی چنین نیستند.(ایمز،۱۹۸۴)

۲-۱-۱۱-منشأ نیاز به پیشرفت

نیاز به پیشرفت عبارت است از: میل به انجام دادن خوب کارها در مقایسه با معیار برتری. این نیاز افراد را برای جستجو کردن «موفقیت در رقابت با معیار برتری» با انگیزه می‌کند (مک کللند، اتکینسون، کلارک و لوول)( ۱۹۵۳) اما معیار برتری، اصطلاح گسترده ای است، به طوری که رقابت با تکلیف مثل حل کردن معما، نوشتن رساله ای متقاعد کننده، رقابت با خود مثل دویدن در مسابقه در بهترین زمان ممکن، بالا بردن معدل نمره ها، یا رقابت کردن با دیگران مثل بردن مسابقه و شاگرد اول کلاس شدن را شامل می شود. آن چه در تمام موقعیت های پیشرفتی مشترک است این است که شخص می‌داند عملکرد آتی او ارزشیابی معناداری از شایستگی فردی اوست. معیارهای برتری ‌به این علت نیاز پیشرفت را برمی انگیزند که عرصه بسیار معناداری برای ارزیابی میزان شایستگی فرد تأمین می‌کنند (مارشال ریو ، ترجمه سید محمدی ۱۳۸۲).

مورای نیاز به پیشرفت را به عنوان تمایل به غلبه بر موانع و مشکلات، کسب قدرت و سعی در انجام کارهای مشکل تعریف می‌کند(بک ،۱۹۸۳)

نیاز به پیشرفت را می توان در سه مقوله ی زیر به اختصار توضیح داد :

۱ – تأثیرات جامعه پذیری ۲ – تأثیرات شناختی ۳ – تأثیرات رشدی