بر اساس آمار وزارت جهادکشاورزی بیش از۳۰% از محصولات تولید شده در بخش کشاورزی و بویژه زیر بخش باغبانی به ارزش ۵ میلیارد دلار در سال به دلیل عدم فراوری یا فراوری نادرست از بین میرود. این در حالی است که ضریب فرآوری در کشور ۴۰-۳۵% و در کشورهای صنعتی ۸۰% عنوان گردیده است و طبق برنامه ریزی دولت تا پایان برنامه چهارم توسعه کشور، باید مقدار ضایعات محصولات کشاورزی به ۵۰% مقدار فعلی آن کاهش یافته و میزان فرآوری محصول ۲ برابر گردد. با این تفسیر، امید میرود در بخش گل و گیاه نیز بنا به قولهای مساعد دولت این اتفاق میمون واقع گردد(اکبری،۱۳۸۷).
۲-۱۹٫ بخش سوم: پیشینه تحقیق
در سال های اخیر تولید و تجارت گل و گیاهان زینتی در سطح جهانی توسعه زیادی یافته و از سال ۱۹۸۷ تاکنون سالیانه حدود ۹ تا ۱۵ درصد رشد داشته و ارزش معادلات تجاری آن در سال ۱۹۹۰ به بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار بالغ گشته است (نیکویی و همکاران، ۱۳۸۸). در حال حاضر در بیش از ۸۰ کشور دنیا پرورش گل به مقیاس تجاری برای عرضه به بازارهای بین‌المللی را در دست دارند اما تعداد کشورهای مطرح در صادرات جهانی از انگشتان دست تجاوز نمی کنند.
استفاده از گیاهان زینتی در طراحی فضای سبز از ۳۰۰۰ سال پیش در ایران رواج داشته است، ولی قدمت تولید تجاری آن به حدود ۹۰ سال پیش بر می‌گردد. قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، ایران در زمره وارد کنندگان گیاهان زینتی قرار داشت ولی پس از انقلاب، تولیدکنندگان داخلی توانستند علاوه بر رفع نیاز داخلی، به صادرات آن نیز بپردازند (چیذری و همکاران، ۱۳۸۵).
در بازار های جهانی گل و گیاهان زینتی سالانه حدود بیست میلیارد دلار از این کالا مبادله می شود که سهم ایران در این بازار حدود دویست میلیون دلار است که قابل صرفنظر کردن نمی باشد (معماران کاشانی و نادری، ۱۳۷۵). از طرفی تعداد تولیدکنندگان گل و گیاهان در سال ۵۷ حدود ۱۳۰ تا ۱۴۰ واحد بوده و امروز به پنج تا هفت هزار واحد در سراسر کشور رسیده است. این تکامل وسیع با همان فرهنگ و سیستم قدیمی تولید صورت گرفته و در نتیجه ی جهش که باید به دست آید، هنوز حاصل نشده است ( تقسیمی، ۱۳۷۸).
در ایران به دلیل برخورداری از تنوع آب و هوایی، آفتاب درخشان، سوخت و کارگر ارزان، نور کافی، منابع آب، رطوبت نسبی هوا، عدم بادهای شدید و خسارت زای موسمی و از همه مهمتر نیروی انسانی جوان و تحصیلکرده و فعال، امکان تولید گل و گیاهان زینتی با کیفیت صادراتی و توجیه اقتصادی وجود دارد. طی تحقیقی نشان داده شد که با وجود پتانسیل ها و مزیت های موجود در تولید گل و گیاهان زینتی، کشورایران تاکنون به جایگاه شایسته خود در بازار جهانی دست نیافته است. هر چند که صادرات گل ایران از سال۱۳۷۰ با ۵۰۰ هزار دلار شروع و تاکنون با یک روند صعودی به مرز ۴۰ میلیون دلار رسیده است، لیکن با جایگاه واقعی خود در بازار جهانی فاصله زیادی دارد (نیکویی و همکاران، ۱۳۸۸). در پژوهشی در قالب پایان نامه کارشناسی ارشد توسط خاکپور در سال ۱۳۷۹، به این نتیجه رسیده شده که ایران قادر است در طول چهار فصل اقدام به تولید گل و گیاهان زینتی نماید.
بررسی های صورت گرفته بر روی زمینه‌های ایجاد کسب و کار در صنعت گل و گیاهان زینتی در استان قم نشان داد، با توجه به اینکه کشت گل در سطح استان در حد بسیار محدود انجام می شود، فرصت بسیار مناسبی جهت ایجاد اشتغال و توسعه ی بخش تعاون وجود دارد (الوانی و رحمتی، ۱۳۸۶).
محققین طی بررسی بر روی عوامل تاثیرگذار بر تولید گل و گیاه با بهره گرفتن از روش تحلیل رگرسیون کمپلکس به این نتیجه رسیدند که متغیرهای صادرات گل و سابقه گل‌کاری رابطه مثبت با تولید انواع گل و گیاه آپارتمانی دارند، بنابرین هرچه صادرات گل بیشتر شود و یا سابقه اشتغال در تولید گل و گیاه بیشتر باشد، تعداد انواع بیشتری گل و گیاه آپارتمانی تولید می شود (ملک محمدی و محمدی، ۱۳۸۱).
– فلاحی و خوشبخت در سال ۱۳۸۴ پژوهشی با عنوان بررسی ارتباط بلندمدت صادرات غیرنفتی و اشتغال در اقتصاد ایران انجام دادند. نتایج به دست آمده از آزمون علیت گرنجری، وجود علیت یک‌طرفه از اشتغال به صادرات غیرنفتی را تأیید می‌کند. با بهره گرفتن از روش یوهانسن – جوسلیوس و برآورد رابطه تعادلی بلندمدت میان سه متغیر صادرات غیرنفتی، اشتغال و تولید ناخالص داخلی بدون نفت، رابطه معنی داری میان صادرات غیرنفتی و اشتغال به دست نیامد. این درحالی است که تاثیر مثبت متغیر تولید ناخالص داخلی بر متغیر اشتغال تأیید می‌گردد. نتایج به دست آمده به صورت بخشی تنها دلالت بر وجود ارتباط بلندمدت میان اشتغال و صادرات در بخش صنعت و معدن دارد. علاوه بر این ضریب تعدیل برآوردی در این بخش ۲۳/۰ است که در مقایسه با ضریب مربوطه در کل اقتصاد (۰۳/۰)، سرعت تعدیل به مراتب بالاتری را در جهت دستیابی به تعادل بلند مدت نشان می‌دهد.
-برادران شرکای و صفاری ( ۱۳۸۴ ) در مطالعه خود به منظور اندازه گیری اثر متغیرهای نیروی کار، سرمایه گذاری و صادرات بر رشد اقتصادی ضمن تأکید بر این امر که فرایند یکپارچگی اقتصادها، تحت تاثیر آزادسازی محدودیتهای جریان کالاها و خدمات، جریان سرمایه و جریان نیروی کار است و تحولات جهانی در زمینه جمعیت، جریان سرمایه ها و صادرات کالاها و خدمات، این فرایند را به حوزه بحث انگیزی در اغلب کشورهای جهان تبدیل کرده‌است، بیان داشته اند که هر چند کشورهای در حال توسعه در فرایند یکپارچگی اقتصادی مشارکت دارند، ولی عمده منافع آن نصیب قطب صنعتی جهان می شود. نتایج حاصل از تخمین مدل نظری مقاله با روش های مختلف حاکی از آن است که در مدل کلی (حاوی ۱۲۷ کشور) و نیز در مدل‌های منطقه ای، جریان سرمایه (سرمایه گذاری)، جریان نیروی کار( رشد جمعیت) و جریان کالاها وخدمات (رشد صادرات) این فرایند را تبیین می‌کنند، اما شدت اثرگذاری این متغیرها (کشش ها)، بر رشد اقتصادی در مناطق مختلف، متفاوت است.
– آذرمند و جعفری صمیمی( ۱۳۸۴ ) در مطالعه خود به بررسی کمی رابطه بین آزادسازی اقتصادی و عملکرد اقتصاد کلان در دوره زمانی ۱۹۸۰ تا ۲۰۰۱ در بین ٨٠ کشور جهان پرداخته‌اند و از شاخص “جی وارتنی” به عنوان مقیاسی معتبر برای سنجش میزان آزادی اقتصادی استفاده کرده‌اند. متغیرهای میانگین رشد اقتصادی، میانگین نسبت سرمایه گذاری به تولید ناخالص داخلی، درآمد سرانه و میانگین نرخ تورم به عنوان شاخص های بیان کننده عملکرد اقتصاد کلان منظور شده اند. نتایج برآورد الگوها نشان داده که سطح اولیه آزادی اقتصادی و نیز رشد آن در طول دوره اثری مثبت بر میانگین رشد اقتصادی داشته و همچنین افزایش سطح آزادی اقتصادی می‌تواند باعث افزایش تاثیر مثبت سرمایه گذاری بر رشد اقتصادی شود. برای بررسی تاثیر مؤلفه های شاخص آزادی اقتصادی بر رشد با تجزیه شاخص آثار هر یک به طور جداگانه مورد بررسی قرار گرفته که از بین مؤلفه های شاخص، متغیرهای حقوق مالکیت و دیوان سالاری دارای رابطه ای معنی دار و مثبت با رشد اقتصادی بوده اند.
