شاید یک از بهترین ابزار برای سنجش فعالیت‌های تحقیق و توسعه در یک کشور، شمار دانش آموختگان علوم پایه و مهندسانی باشد که ‌به این گونه فعالیت‌ها مشغولند. نمودار (۴-۲) نشان دهنده فعالیت‌های تحقیق و توسعه نسبی شش کشور، بر حسب نسبت نیروی کاری است که به عنوان مهندس و دانش آموخته علوم پایه در تحقیق و توسعه به کار گرفته شده‌اند(جین، ترایاندیس،۱۳۸۱،ص۳۶۵).

نمودار (۵-۲): شمار مهندسان و دانش آموختگان علوم پایه دست‌اندر کار تحقیق و توسعه به ازای هر۰۰۰/۱۰ نفر نیروی کار

در نمودار (۵-۲) هزینه های ملی تحقیق و توسعه، به عنوان درصدی از تولید خالص ملی چند کشور، نشان داده شده است. از نمودارهای (۵-۲) و (۶-۲) چنین برمی‌آید که اتحاد شوروی (سابق)، فعالیت‌های تحقیق و توسعه‌ای نسبتاً گسترده ای در علوم و تکنولوژی داشته است.

در ایالات متحده، سرمایه‌گذاری تحقیق و توسعه در سال ۱۹۸۸ به سطح تقریبی ۱۳۲ میلیارد دلار رسیده است. اطلاعات مربوط به روند سرمایه‌گذاری تحقیق و توسعه در نمودار (ب-۴) بر حسب ارزش جاری و ثابت دلار آمریکا در سال ۱۹۸۲ نشان داده شده است. توزیع نسبی هزینه های و توسعه در سال ۱۹۸۵ بر حسب منبع، مجری، و نوع تحقیق و توسعه در نمودار (ب-۵) نشان داده شده است. در این سال، نیمی از فعالیت‌های تحقیق و توسعه در ایالات متحده، توسط صنعت حمایت شده است. همان‌ طور که انتظار می‌رود. کانون تمرکز تحقیق و توسعه مورد حمایت صنعت، توسعه محصولات تجاری برای بازاریابی در بازار داخلی و سایر کشورها بود، حال آنکه تحقیق و توسعه مورد حمایت دولت به زمینه‌هایی همچون دفاع، بهداشت، فضا، انرژی، کشاورزی، و دیگر زمینه‌های غیر تجاری اما به لحاظ ملی حائز اهمیت، متوجه بوده است(جین، ترایاندیس،۱۳۸۱،ص۳۶۵).

نمودار (۶-۲): هزینه های تحقیق و توسعه به عنوان درصدی از تولید ناخالص ملی، برای کشورهای مختلف

نمودار (۷-۲): هزینه های تحقیق و توسعه ملی بر حسب نوع تحقیق

تبدیل ارزش جاری دلار به ارزش ثابت ۱۹۸۲، با بهره گرفتن از ارقام تورم زدایی تولید ناخالص ملی صورت گرفته است. برآوردها مربوط است به سال‌های ۱۹۸۵، ۱۹۸۶، ۱۹۸۷(جین، ترایاندیس،۱۳۸۱،ص۳۶۶).

نمودار (۸-۲): توزیع نسبی هزینه های ملی تحقیق و توسعه بر حسب منبع

مجری و نوع تحقیق و توسعه، در سال ۱۹۸۵، شکل ۱ دانشگاه ها، کالج‌‌ها و سایر مؤسسه‌های غیر انتفاعی را شامل می‌َود. شکل ۲ شامل مراکز تحقیق و توسعه مورد حمایت ملی دولت فدرال و تحت اداره دانشگاه ها و سایر مؤسسه‌های غیر انتفاعی است. توزیع‌های فوق بر مبنای برآوردهای مربوط به سال ۱۹۸۵ به دست آمده است.

دفتر مدیریت و بودجه ایالات متحده (او.ام.بی.)^[۴۹] بودجه ملی را به رسته‌های تخصصی تقسیم می‌کند، که نشان دهنده زمینه‌های مسئولیت دولت فدرال است. از میان ۱۶ رسته عمده‌ای که برنامه های تحقیق و توسعه دارند، بزرگترین سهم سرمایه‌گذاری تحقیق و توسعه ای دولت فدرال به دفاع ملی مربوط است و بهداشت در جایگاه بعدی قرار دارد. توزیع نسبی اعتبار ملی دولت فدرال برای تحقیق و توسعه در سال ۱۹۸۶ برای چند رده بودجه در نمودار (۷-۲) آمده است. بودجه دفاعی و غیردفاعی دولت فدرال در طول سالیان، در نمودار (۸-۲) به ارزش ثابت دلار سال ۱۹۷۲ نشان داده شده است. حمایت دولت فدرال از تحقیق و توسعه غیردفاعی بر حسب دلار ثابت، در فاصله سال‌های ۱۹۷۶ تا ۱۹۸۶، به میزان سالیانه ۸/۱% کاهش داشته است. نمودار (۸-۲)، تعهدات دولت فدرال در قبال تحقیق و توسعه برای چند مؤسسه عمده را در سال‌های ۱۹۸۰ و ۱۹۸۶، بر حسب ارزش دلار ثابت سال ۱۹۷۲ نشان می‌دهد.

سیاست دولت ایالات متحده افزایش اعتبارات مربوط به تحقیق پایه در درون کلیه مؤسسه‌ها و البته به دولت، به ویژه در مؤسسه‌های دانشگاهی بوده است. به علاوه، پیش‌بینی می‌شود که بخش صنعت برای تقویت هرچه بیشتر پایه علمی و تکنولوژیک لازم برای توسعه مستمر صنعتی، حمایت خود از تحقیق پایه در دانشگاه ها را گسترش دهد. نمودار (۹-۲)، بودجه‌های ملی برای تحقیق و توسعه دانشگاهی بر حسب منبع را به ارزش جاری و ثابت دلار سال ۱۹۷۲ نشان می‌دهد.(جین، ترایاندیس، ۱۳۸۱، صص ۳۶۸، ۳۶۷).

نمودار (۹-۲): توزیع نسبی اعتبارات دولتی فدرال برای تحقیق و توسعه بر حسب بودجه بخش‌های مختلف: سال ۱۹۸۶ (جین، ترایاندیس، ۱۳۸۱،ص۳۷۰).

نمودار (۱۰-۲): میزان بودجه تحقیق و توسعه دولت فدرال در دفاع ملی تبدیل ارزش جاری دلار به ارزش ثابت سال ۱۹۷۲،

با بهره گرفتن از ارقام تورم زدایی ناخالص ملی صورت گرفته است(جین، ترایاندیس، ۱۳۸۱،ص۳۷۱).

نمودار (۱۱-۲): تعهدات دولت فدرال در قابل تحقیق و توسعه بر حسب دلار ثابت سال ۱۹۷۲

تبدیل ارزش جاری دلار به ارزش ثابت سال ۱۹۷۲، با بهره گرفتن از ارقام تورم زدایی شده تولید ناخالص ملی صورت گرفته است(جین، ترایاندیس، ۱۳۸۱،ص۳۷۲).

فعالیت‌های تحقیق و توسعه ملی در ایالات متحده، بریتانیا و فرانسه از طریق صنایع خصوصی تأمین اعتبار شده است، در حالی که در آلمان غربی و ژاپن، سرمایه‌گذاری صنایع خصوصی به ترتیب ۵۸، ۶۲ درصد بوده است(جین، ترایاندیس، ۱۳۸۱،ص۳۷۲).

نظامهای بزرگ اقتصادی مبتنی بر بازار، نسبت مشابهی از تولید ناخالص ملی خود را (۴/۲ تا ۷/۲%) صرف انواع تحقیق و توسعه نموده‌اند به دلیل تفاوت‌های فاحش بین نظام شوروی (سابق) و نظامهای اقتصادی مبتنی بر بازار، مقایسه مستقیم هزینه های تحقیق و توسعه در این دو نظام امکان‌پذیر نیست. لیکن توجه ‌به این نکته حائز اهمیت است که اعتبارات تحقیق و توسعه دفاعی در سال ۱۹۸۶، بالغ بر ۴۹ تا ۵۵ درصد کل اعتبارات تحقیق و توسعه دولتی در ایالات متحده، بریتانیا و فرانسه بوده است. در همین حال، این هزینه در آلمان غربی تنها ۹% و در ژاپن از این هم کمتر یعنی ۲% بوده است. این روند در دهه ۱۹۸۰ نیز ادامه یافت(جین، ترایاندیس، ۱۳۸۱،ص۳۷۲).

نمودار (۱۲-۲): هزینه های ملی تحقیق و توسعه دانشگاهی بر حسب منبع

تبدیل ارزش جاری دلار به ارزش ثابت سال ۱۹۷۲ با بهره گرفتن از ارقام تورم ‌زدایی شده تولید ناخالص ملی صورت ملی گرفته است(جین، ترایاندیس، ۱۳۸۱، ص۳۷۲).

ح- نتایج پژوهشی

به یافته ها و اطلاعاتی که در اثر تحقیق و پژوهش به دست می‌آید نتایج پژوهشی گفته می شود(علی تبار،۱۳۸۶).

استفاده‌ کنندگان از نتایج واحدهای تحقیق و توسعه

به طور کلی گروه‌ها و نهادهای مشخص شده در زیر از نتایج واحدهای تحقیق و توسعه استفاده می‌کنند:

۱- سیاستمداران، تحلیل‌گران و طراحان سیاسی و برنامه‌ریزان فعالیت‌های تحقیقاتی در سطح مالی، منطقه‌ای و جهانی: جهت تعیین خطوط و موضوعات تحقیقاتی و برنامه‌ریزی بر روی سرمایه و امکانات مورد نیاز با توجه به نیازهای موجود و همچنین تهیه آمار پیشرفت‌های تحقیقاتی به عنوان مبنایی برای طرح‌ریزیهای آتی(جواهری،۱۳۷۵،ص۲۸۶).

۳-۵٫ شرکت کنندگان

با توجه به مسائل اخلاقی، در این پژوهش به جای اسامی سه شرکت کننده از حروف الف، ب و ج استفاده شد.

شرکت کننده الف

شرکت کننده الف مردی ۳۶ ساله، با سطح تحصیلات سیکل، و به لحاظ شغلی بیکار بود، که انتخاب شد و به درمان نوروفیدبک تمایل داشت. ماده مصرفی این آزمودنی تریاک بود که ۱۹ سال از شروع مصرف ماده تریاک می گذشت. آزمودنی الف ۳ ماه تحت درمان نگهدارنده با شربت بود. آزمودنی تمام ملاک‌های ورود به آزمایش را داشت. میانگین نمرات پرسشنامه‌های اولیه برای غربال کردن نیز هم در پرسشنامه ولع مصرف هروئین و هم پرسشنامه افسردگی بک برای ورود به آزمایش بالاتر از دیگر مراجعان بود، نمره ی پرسشنامه بک این آزمودنی۲۸ (نسبتا افسرده) و نمرات ۵ مقیاس پرسشنامه ولع مصرف هروئین این آزمودنی ‌به این صورت بود:۱- تمایل به مصرف مواد (desire to use substance):29؛ ۲- تصمیم و برنامه برای مصرف مواد (: (intention and plane to use substance35؛ ۳- انتطار نتایج مثبت از مواد (anticipation of positive outcome):39؛ ۴- رهایی از کسالت و علائم ترک (relief from withdrawal or disforia):47؛ ۵-فقدان کنترل بر مصرف (lack of control over use):50. در سوال شفاهی هم آزمودنی الف ذکر کرد که احساس ولع مصرف دارد و هر کس می‌گوید ندارم دروغ می‌گوید.


شرکت کننده‌ ب

شرکت کننده ب مردی ۳۶ ساله، با سطح تحصیلات سیکل (دیپلم ردی)، و به لحاظ شغلی بیکار بود، که انتخاب شد و به درمان نوروفیدبک تمایل داشت. ماده مصرفی این آزمودنی تریاک بود که ۱۵ سال از شروع مصرف ماده تریاک می گذشت. آزمودنی الف ۱۴ ماه تحت درمان نگهدارنده با شربت بود. آزمودنی تمام ملاک‌های ورود به آزمایش را داشت. میانگین نمرات پرسشنامه‌های اولیه برای غربال کردن نیز هم در پرسشنامه ولع مصرف هروئین و هم پرسشنامه افسردگی بک برای ورود به آزمایش بالاتر از دیگر مراجعان بود، نمره ی پرسشنامه بک این آزمودنی۲۶ (نسبتا افسرده) و نمرات ۵ مقیاس پرسشنامه ولع مصرف هروئین این آزمودنی ‌به این صورت بود:۱- تمایل به مصرف مواد (desire to use substance):32؛ ۲- تصمیم و برنامه برای مصرف مواد (: (intention and plane to use substance29؛ ۳- انتطار نتایج مثبت از مواد (anticipation of positive outcome):20؛ ۴- رهایی از کسالت و علائم ترک (relief from withdrawal or disforia):29؛ ۵-فقدان کنترل بر مصرف (lack of control over use):40. در سوال شفاهی هم آزمودنی الف ذکر کرد که احساس ولع مصرف مواد را گاه گاهی و به صورت موقتی دارد.

شرکت کننده‌ ج

شرکت کننده ج مردی ۳۱ ساله، با سطح تحصیلات سیکل، و به لحاظ شغلی دارای شغل آزاد بود، که انتخاب شد و به درمان نوروفیدبک تمایل داشت. ماده مصرفی این آزمودنی تریاک بود که ۱۳ سال از شروع مصرف ماده تریاک می گذشت. آزمودنی الف ۲ ماه تحت درمان نگهدارنده با شربت بود. آزمودنی تمام ملاک‌های ورود به آزمایش را داشت. میانگین نمرات پرسشنامه‌های اولیه برای غربال کردن نیز هم در پرسشنامه ولع مصرف هروئین و هم پرسشنامه افسردگی بک برای ورود به آزمایش بالاتر از دیگر مراجعان بود، نمره ی پرسشنامه بک این آزمودنی۳۰ (نسبتا افسرده) و نمرات ۵ مقیاس پرسشنامه ولع مصرف هروئین این آزمودنی ‌به این صورت بود:۱- تمایل به مصرف مواد (desire to use substance):21؛ ۲- تصمیم و برنامه برای مصرف مواد (: (intention and plane to use 22؛ ۳- انتطار نتایج مثبت از مواد (anticipation of positive outcome):22؛ ۴- رهایی از کسالت و علائم ترک (relief from withdrawal or disforia):22؛ ۵-فقدان کنترل بر مصرف (lack of control over use):28. در سوال شفاهی هم آزمودنی الف ذکر کرد که احساس ولع مصرف مواد را خیلی کم دارد.

۳-۶٫ ابزار

۳-۶-۱٫ دستگاه نوروفیدبک

دستگاهی که در این پژوهش استفاده می‌شود، از نوع procomp2 می‌باشد. نرم افزاری مورد استفاده برای دستگاه هم نرم افزارbiograph infiniti است.این دستگاه در واقع ابزاری است که کار دریافت امواج از الکترودهای متصل به پوست سر و انتقال آن ها به سیستم نرم افزاری داخل کامپیوتر را بر عهده دارد.procomp2 در واقع سخت افزاری است که مانند یک تقویت کننده جریان الکتریسیته عمل می‌کند.از آنجا که امواج تولید شده توسط مغز که از طریق الکترودهای متصل به پوست سر فرد دریافت می‌شوند، بسیار ضعیف و نامحسوس هستند،این دستگاه آن ها را تقویت می‌کند و به شکل امواج الکتریکی قوی تر قابل بررسی وارد کامپیوتر می‌کند.سپس امواج در کامپیوتر وارد نرم افزار شده و به شکل امواج سینوسی در می‌آیند و بر اساس پروتکل درمانی در حال اجرا تحلیل‌های ویژه نوروفیدبک روی امواج صورت می پذیرد. پروتکل درمانی که در این پژوهش به کار می‌رود پروتکل (SMR) و پروتکل آلفا- تتا پنیستون است که آموزش ریتم حسی-حرکتی (SMR) در ناحیه Cz (واقع در نوار مرکزی قشر مخ) و آلفا-تتا در ناحیه Pz (واقع در ناحیه آهیانه ای قشر مخ)، هر کدام به مدت ۲۰دقیقه است، و کل تعداد جلسات درمانی برای هر بیمار ۲۰ جلسه در نظر گرفته شده است.

۳-۶-۲٫پرسشنامه اندازه گیری ولع مصرف هروئین

پرسشنامه سنجش هروئین (HCQ-45) برای این متغیر استفاده می‌شود.این پرسش نامه جهت سنجش هوس هروئین در بیماران وابسته ‌به این ماده تدوین شد.اما به علت ساختار کلی آن و توانایی سنجش ولع مواد، بعدها در سنجش ولع سایر مواد نیز کاربرد پیدا کرد.این پرسشنامه پنج عاملی و با مقیاس درجه بندی ۷درجه ای لیکرت می‌باشد.پنج زیر مقیاس اصلی این پرسنامه عبارتند از ۱-انتطار نتایج مثبت از مواد (anticipation of positive outcome) 2-رهایی از کسالت و علائم ترک (relief from withdrawal or disforia) 3-تصمیم و برنامه برای مصرف مواد (intention and plane to use substance) 4-تمایل به مصرف مواد (desire to use substance) 5-فقدان کنترل بر مصرف (lack of control over use).مطالعات روی این ابزار، پایایی این زیرمقیاس‌ها را به ترتیب برابر ۹۳/،۸۳/،۸۱/،۶۹/،و۹۴/ گزارش کرده‌اند (تیفانی و همکاران،۲۰۰۶؛به نقل از دهقانی،۱۳۸۹).مطالعات توانسته اند پایایی و اعتبار زیر مقیاس‌های این ابزار را در سنجش شدت ولع در بیماران وابسته به مواد مخدر ثابت کند (هینز و همکاران،۲۰۰۶؛به نقل از دهقانی،۱۳۸۹).پایایی و اعتبار فرم فارسی این ابزار در ایران مورد مطالعه و تأیید قرار گرفته است (دهقانی،رستمی و نصرت آبادی،۱۳۸۷؛به نقل از دهقانی،۱۳۸۹).

۳-۶-۳٫پرسشنامه افسردگی بک

انتقال سهام بی‌نام با قبض و اقباض صورت می‌گیرد ولی این مورد را نمی‌توان دلیل بر داشتن حق عینی صاحبین این نوع سهام دانست، زیرا سهام بی‌نام نیز حاکی از مال معین نیست که نسبت به آن حق عینی ایجاد شود.^[۳۶]

در هر حال وجود عاملی تحت عنوان «شخصیت حقوقی» امکان وجود حق عینی را برای سهام‌داران از بین می‌برد و در واقع شخصیت حقوقی مستقل شرکت از شرکا، مانع وجود این حق بین سهام‌داران و آورده‌‌هایشان در شرکت می‌شود .

۲-۵-۳- تعین ماهیت بر حسب نوع سهام

ممکن است در تبیین ماهیت حقوقی سهام، بین سهام بانام و بی‌نام قائل به تفکیک شد. براین اساس ، سهام بی‌نام در دید عرف، در حکم عین معین است زیرا ارزش موضوع آن با عین سند مخلوط شده و در آن سند تجسم یافته است. اما در سهم با نام عرفا بین سند و موضوع آن یگانگی وجود ندارد و در حکم سند طلب است.

در این دید گاه ماهیت سهام بانام و بی‌نام متفاوت است و علت این تفاوت، در واقع متفاوت بودن روش انتقال این دو نوع سند می‌باشد.

در اسناد بی‌نام، نقل و انتقال با قبض و اقباض صورت می‌گیرد و دین در سند تجسم یافته و باید از این نظر در زمره‌ی اموال مادی و محسوس قرار گیرند و مقررات حاکم بر اموال منقول را بر آن ها حاکم دانست. البته اسناد بی‌نام می‌توانند جزء اموال و یا جزء دیون قرار گیرند. اسناد بانام از جمله دیون محسوب می‌گردد، زیرا نقل و انتقال آن باید در دفتر ثبت سهام شرکت ‌صادر کننده سهم، ثبت شود.

دکتر الماسی با بیان ماهیت حقوقی سهام، در تعیین قانون حاکم بر آن ها (در قلمرو حقوق بین الملل خصوصی و تعارض قوانین) سهام بانام شرکت‌‌ها را جز دیون (اموال غیرمادی) دانسته و قانون حاکم بر آن ها را، قانون اقامتگاه مدیون (شرکت) معرفی کرده‌اند و ‌در مورد سهام بی‌نام شرکت‌های تجاری نوشته‌اند: «از آنجا که نقل و انتقال این قبیل اسناد (اسناد بی‌نام مانند سهام بی‌نام شرکت‌‌های تجاری) به قبض و اقباض به عمل می‌آید و دین در خود سند تجسم یافته است، بایستی آن ها را از این لحاظ جز اموال مادی به شمار آورد و مانند سایر اموال مادی، مشمول قانون محل وقوع آن ها دانست.

در نهایت باید توجه داشته باشیم که اسناد بی‌نام طبیعت مختلطی دارند؛ یعنی بین دسته اموال مادی و دسته دیون قرار گرفته‌اند و برای تعیین قانون حاکم بر آن ها، باید دید در هر مورد کدام جنبه غلبه دارد. هرگاه مسأله انتقال قراردادی اسناد بی‌نام (در رابطه بین افراد) مطرح باشد، باید قانون محل وقوع را نسبت به آن ها اعمال نمود؛ چه در این مورد، جنبه مادی سند بر جنبه غیرمادی آن غلبه پیدا می‌کند؛ ولی چنانچه مسأله روابط بین دارنده سند و شخص حقوقی ‌صادر کننده‌ی آن شرکت و یا مسأله سلب مالکیت سند در نتیجه اقدامات دولتی مطرح باشد، باید قانون متبوع شرکت یا شخص حقوقی متعهد را صلاحیتدار دانست؛ زیرا در این مورد، جنبه غیرمادی سند غلبه می‌یابد و بایستی مانند سند با نام تابع قانون اقامتگاه مدیون باشد».^[۳۷]

در این دیدگاه سهم بانام دین تلقی شده، پس سهامدار طلبکار شرکت محسوب می‌شود و چون وجود و مقدار دین معین و معلوم نیست (همان طور که در مبحث قبل گذشت) معامله سهم با نام باطل است.

ولی در هر حال سهم اعم از بانام و بی‌نام عرفاً سهم تلقی می‌شود و شیوه نقل و انتقال، تأثیری در ماهیت ندارد.

تفاوت در انتقال این دو نوع از سهام نمی‌تواند، ماهیت حقوقی این دو نوع سهام را متفاوت کند؛ در تقسیم مال به منقول و غیرمنقول نیز آثار متفاوتی مترتب می‌گردد؛ اما نمی‌تواند ماهیت آن ها را از هم جدا کند. در واقع وجود آثار متفاوت، در اثبات قضیه به کار می رود؛ در حالی که بررسی ماهیت حقوقی، ناظر به جنبه ثبوتی قضیه است و از نظر ثبوتی فرقی بین سهام بانام و سهام بی‌نام نمی‌باشد؛ زیرا سهامدار از حقوقی برخوردار است و در دارا شدن این حقوق فرقی بین سهام بانام و بی‌نام وجود ندارد. ^[۳۸]

۲-۵-۴- حق خاص بودن ماهیت سهم

تقسیم حق به عینی و دینی، تمام حقوق مالی را در برنمی‌گیرد و تحولات سبز فایل، حقوقی را به وجود آورده که ماهیت آن ها قابل انطباق با حقوق عینی و دینی نیست.

از جمله سهام و سهم‌الشرکه در شرکت‌های تجاری که باید گفت به عنوان پدیده‌ای جدید، دارای ماهیت خاص هستند.سهام حق خاصی است که شرکا در برابر مالک سرمایه یا شخصیت حقوقی (شرکت تجاری) دارند و حق عینی شرکا برآورده هایشان به شرکت، به دلیل استقلال شخصیت شرکت از شرکا، تبدیل به حق خاصی می‌شود که موضوع آن پول مربوط به منافع سالیانه است یا حقوقی دیگر که مانع دینی یا عینی طلقی شدن سهام می‌گردد و آن‌را دارای طبیعتی خاص می‌کند.

۲-۶- حقوق و تعهدات ناشی از مالکیت سهام

زمانی که شخص آورده خود را به شرکت منتقل کرد و در برابر آن سهام به او تعلق گرفت، بر حسب این سهام، به او حقوق و تعهداتی داده می‌شود. حقوق و مزایاو تعهدات مربوط به سهام گسترده و فراوان است که در اینجا فقط به ذکر اهم آن ها و آنچه در قانون اشاره گردیده، پرداخته می‌شود.

۲-۶-۱- حقوق ناشی از سهام

معمولا شرکت‌های سهامی دارای اعضای زیادی به عنوان سهامدار هستند که، قانون‌گذار برای آن ها حقوقی را در شرکت قرار داده‌است و اساسنامه‌ی شرکت نیز ممکن است حقوقی را به آن ها اعطا کرده باشد. این حقوق در دو دسته حقوق مالی و غیر‌مالی بررسی می‌شود.

۲-۶-۱-۱- حقوق مالی

این حقوق قائم به شخص نیستند و قابل انتقال و واگذاری هستند. عدم قابلیت انتقال این حقوق، استثنا بر اصل محسوب می‌شود.

۲-۶-۱-۱-۱- سهیم شدن در سود و ذخایر شرکت

قسمتی از سرمایه‌ شرکت با آورده شریک تامین می‌شود، در نتیجه حق سهیم شدن در سود شرکت به شریک داده می‌شود. میزان سود هر سهام‌دار در مجمع عمومی‌عادی‌سالانه معین می‌شود (م ۲۴۰ ل.ا.ق.ت). مجمع عمومی نمی‌تواند سود شرکت را بدون لحاظ کردن عدالت تقسیم کند و به عده‌ای سود را بپردازد وعده‌ای را از بردن سود محروم کند.

سود باید متساوی پرداخت شود مگر سهامدار، دارای سهام ممتاز باشد و سود قابل تقسیم با توجه به ارزش اسمی سهام تعیین شود. سود باید نقد پرداخت شود و نباید به شکل سهام جدید و یا سهام جایزه به سهامدار پرداخت شود. اگر شرکت سودی نداشته باشد، طبیعتا به سهامدار سود تعلق نمی‌گیرد.

پرداخت سود زمانی صورت می‌گیرد که شرکت سود قابل تقسیم برده باشد؛ در صورتی که شرکت سودی نبرد؛ پرداخت هر گونه وجه به سهامدار، پرداخت سود موهوم است که ق.گ آن را ممنوع ‌کرده‌است (م ۲۴۰ ل.ا.ق.ت). پرداخت سود موهوم، در واقع تقسیم سرمایه‌ شرکت است که وثیقه پرداخت طلب طلبکاران است.

پرداخت سود ثابت نیز به بعضی سهام‌داران ممنوع و منظور از سود ثابت این است که در اساسنامه پیش‌بینی شود یا در مجمع عمومی تصمیم گرفته شود که به بعضی سهام‌داران بدون توجه به سود یا زیان شرکت در هر سال مالی وجه معینی پرداخت شود.

۲-۶-۱-۱-۲– سهیم شدن در دارایی شرکت

زمانی که شرکت منحل می‌شود و ‌دارایی شرکت فروخته و دیون شرکت نیز پرداخت شود، آنچه باقی می‌ماند به میزان ارزش اسمی سهم سهام‌داران بین ایشان تقسیم می‌شود.

توجه به عنوان مؤلفه­ی دیگر هشیاری، فرایند ایجاد حساسیت افزایش­یافته نسبت به دامنه­ محدود تجربه اطلاق می­ شود. شناخت، نوعی از فرایندهای ذهنی، تجارب یا حالات روانی است که فرد می ­تواند از آن ها آگاهی حاصل نماید (تونیتو^[۱۶۹]،۲۰۰۲).

در ارتباط با ذهن­آگاهی، آیین بودا بین شناخت ادراکی و شناخت مفهومی تفاوت قائل شده است. منظور از شناخت ادراکی میزان حضور آگاهی نسبت به اتفاقات درون و بیرون بدن است و شناخت مفهومی عبارت از تجارب درونی است که با شناخت ادراکی روی داده و می ­تواند به شکل توصیفی (مانند آن یک صداست)، تحلیلی (مانند آن یک صدای بلند است) یا قضاوتی (مانند آن یک صدای آزاردهنده است) باشد. شناخت مفهومی از بیشترین رابطه با فرایندهای فراشناختی برخوردار ‌می‌باشد. با آنکه آگاهی، توجه و شناخت به روشی تعریف ‌شده‌اند ولی تمایز بین فرایندهای فراشناختی ‌به این روشنی تعریف نشده است.

فراشناخت^[۱۷۰] به طرق مختلفی تعریف شده است؛ از جمله «باورها و نگرش­های مرتبط با شناخت» ، شناخت ‌در مورد شناخت؛ فرایندی فعال و عمیق که معطوف به فعالیت شناختی است و فعالیت شناختی که در آن سایر فعالیت­های شناختی، هدف تعمق قرار می­ گیرند (یعنی تفکر ‌در مورد تفکر). بین دانش و بینش فراشناخت تفاوت وجود دارد. دانش فراشناخت به معنای دانش واقعی است که در آن محتوای افکار، همیشه منعکس کننده واقعیات دنیای خارج نیست؛ درصورتی که بینش فراشناخت عبارت از تجربه واقعی افکار ( به عنوان پدیده ­های ذهنی) در لحظه وقوع ‌می‌باشد (تیزدیل،۱۹۹۹؛ تیزدیل و همکاران،۲۰۰۲).

آگاهی فراشناختی به عنوان نوعی از بینش فراشناختی به تجربه­ افکار به عنوان وقایع ذهنی، جنبه­هایی از خود یا انعکاسات مستقیمی از واقعیت می ­پردازد. علاوه بر این باور فراشناختی تاحد زیادی به باور فرد مربوط است. آنچه تعریف عملیاتی این شیوه ­های مختلف پردازشگری ذهنی را ‌مشکل‌تر می­سازد، آن است که این اصطلاحات غالباً مترادف با هم به کار می­روند. مثلاً تیزدیل و همکارانش(۲۰۰۲)، می­نویسند: بینش فراشناختی(آگاهی) را تحت عنوان تجربه کردن افکار در لحظه ‌وقوعشان درنظر می­ گیرند. استفاده کردن از هر دو اصطلاح دانش و بینش فراشناختی، تفاوت بین این دو را کمرنگ نموده است. علاوه بر این از تعریف یک شیوه پردازشگری برای تعریف اشکال دیگر نیز استفاده می­ شود؛ مثلاً در حالی که آگاهی قبل از این به عنوان نظارت دائم محیط­های درونی و بیرونی تعریف شده، این اصطلاح در ادبیات علمی ذهن­آگاهی به عنوان توانایی ذهنی انسان برای تمیزدهی شناخت (مثلاً افکار و احساسات) از تشخیص ( مثلاً دانستن اینکه فرد در حال احساس کردن یا تفکر کردن) تعریف شده است (تونیتو،۲۰۰۲). تعریف اخیر از تشابه بسیار زیادی با تعریف دانش فراشناختی و بینش فراشناختی برخوردار است. تعاریف برخی از این اصطلاحات نیز در یک زمینه­ خاص ‌می‌باشد. تعریف اخیر از تشابه بسیار زیادی با تعریف دانش فراشناختی و بینش فراشناختی برخوردار است. تعاریف برخی از این اصطلاحات نیز در یک زمینه خاص ‌می‌باشد مثلاً از فراشناخت در رابطه با آسیب­شناسی روانی تحت عنوان «آگاهی از شناخت در افسردگی» یاد شده است. به نظر می­رسد که پردازشگری فراشناختی با ذهن­ آگاهی رابطه داشته باشد. ‌به این دلیل که بیشاپ(۲۰۰۲)، ذهن­آگاهی را تحت عنوان یک نوع توانایی فراشناختی که در آن فرد از توان مشاهده فرایندهای ذهنی خود برخوردار می­گردد، تعریف می­ کند. ‌بنابرین‏ ذهن­آگاهی تلفیقی از توجه در زمان حال و پذیرش تجارب درونی است تا صرفاً توانایی مشاهده فرایندهای ذهنی.

۲-۱-۴-۷-۲- اشکال هشیاری رفلکسی

سیندر^[۱۷۱](۱۹۷۴)،در رابطه با خودنظارتی یا مشاهده خود و خودکنترلی هدایت­شونده به انجام مطالعاتی مبادرت نمود و به تشریح اهداف بالقوه خودنظارتی پرداخت. او این اهداف را ‌به این شرح خلاصه نمود:

• • رابطه دقیق با حالات عاطفی خود

• • ابراز یک حالت عاطفی که ممکن است با حالت عاطفی تجربه شده مطابق نباشد

• پوشانیدن یک حالت عاطفی نامناسب و عدم ‌پاسخ‌گویی‌ به یک حالت عاطفی نامناسب

از فرایندهای خودنظارتی در مداخلات شناختی ـ رفتاری نیز استفاده می­ شود؛ مثلاً «ثبت تغذیه روزانه در درمان پرخوری عصبی» (آگراس و اپل^[۱۷۲]،۱۹۹۷)، ثبت نگرانی­ها در درمان اضطراب منتشر (کراسکه، بارلو و الیری^[۱۷۳]،۱۹۹۲) و تغییر در فراوانی یک رفتار هدف که نتیجه فرایند خودنظارتی است (کارداسیوتو،۲۰۰۵).

نظریه خودآگاهی با پل زدن به سازه خودنظارتی سیندر(۱۹۷۴) تمایزی را بین دو مفهوم قائل شده است:

الف- توجه معطوف به خود، ب- توجه معطوف به محیط (فینگشتاین^[۱۷۴]،۱۹۹۷).

سه سازه از نظریه خود ـ آگاهی مشتق شده است:

1. 1. خود ـ آگاهی^[۱۷۵]

1. 1. خود ـ هشیاری^[۱۷۶]

1. توجه معطوف به خود^[۱۷۷]

سازه خود ـ آگاهی به عنوان حالتی روانشناختی تعریف شده است که در آن توجه معطوف به خود، در نتیجه متغیرهای موقعیتی گذرا، مزمن یا هردو روی می­دهد. بین خودآگاهی فردی، یعنی آگاهی از خود از دیدگاه فردی و خودآگاهی عمومی یعنی آگاهی از خود از دیدگاه و چشم انداز خیالی دیگران نیز تفاوت وجود دارد. برخلاف خودآگاهی که یک حالت روانی است، خودهشیاری به عنوان گرایش دائم افراد برای جهت­دهی توجه به سمت درون یا بیرون تعریف شده است (فجفار و هویل^[۱۷۸]،۲۰۰۰).

فینگشتاین(۱۹۹۷)، خاطر نشان می­ کند که خودهشیاری افزایش یافته با آگاهی افزایش یافته از افکار و احساسات، تجربه حالات بدنی و واکنش عاطفی نسبت به رویدادهای شخصی رابطه دارد، با این وجود یکی از انتقاداتی که ‌به این محقق می­ شود آن است که خودهشیاری فردی از دو عامل تشکیل شده است: خودتعمقی و آگاهی از حالات درونی. مطالعات نشان داده ­اند که خودتعمقی از همبستگی مثبتی با مقیاس عواطف منفی و روان نژندی برخوردار است در حالی که آگاهی از حالات درونی از چنین رابطه ای برخوردار نبوده یا اصلاً رابطه­ای ندارد (تراپنل و کمپل^[۱۷۹]،۱۹۹۹).

سومین سازه­ی مشتق شده از خودآگاهی، توجه معطوف به خود است که اینگرام، لومری، کروئت و سیبر (۱۹۸۷) آن را به عنوان آگاهی حاصل از اطلاعات تولید شده درونی تعریف می­ کند. سازه­ای که به توجه معطوف به خود، مربوط است، جذب ‌می‌باشد. تلگن و اتکینسون^[۱۸۰](۱۹۷۴)، در بررسی روابط تلقین پذیری هیپنوتیزمی، جذب را تحت عنوان تعهد دسترسی کامل به منابع ادراکی، حرکتی، تخیلی و فکری موجود نسبت به یک الگوی یکپارچه موضوع توجه تعریف کرده ­اند. آن ها بیان کرده ­اند که توجه کامل با مفهوم پررنگی از واقعیت نسبت به یک موضوع کانون، کاهش انحراف حواس توسط محرک‌های بیرونی و یک حس اصلاح­شده واقعی و مفهوم خود رابطه دارد. خودجذبی^[۱۸۱] شامل توجه افراطی، مداوم و خشک نسبت به اطلاعات درونی ‌می‌باشد (کارداسیوتو،۲۰۰۵).

پورکریمی (۱۳۸۱) بیان می­دارد، تبلیغی اثربخش است که بتواند توجه مخاطب را جلب کرده، تاثیری خاطره­انگیز داشته باشد،کنش خرید مخاطبان را تحریک نموده و دریافت حسی مخاطبان را بیدار نماید.

کاتلر، ارزیابی میزان تأثیرگذاری تبلیغات را در دو دسته اندازه ­گیری آثار ارتباطی و اندازه ­گیری نتایج فروش تبلیغات قرار داده است. در متون ارتباطات تبلیغاتی، تبلیغات، ورودی یا محرک محسوب شده است (حمیدی زاده و همکاران، ۱۳۹۰). ‌می‌توان ورودی­ ها و خروجی­های تبلیغات را به راحتی اندازه ­گیری کرد، اما اندازه ­گیری فرآیندها، یعنی آنچه که در ذهن مشتریان اتفاق می ­افتد، بسیار مشکل و همراه با خطاهای فراوان است.

1. اندازه ­گیری ورودی­ ها

تبلیغات، یک ورودی کلیدی برای سیستم بازاریابی است .تبلیغات در حقیقت نیرویی است که سازمان­ها در کنار نیروهای دیگر از قبیل قیمت^[۴۲]، ارتقای فروش^[۴۳]، توزیع^[۴۴] و یا کیفیت محصول به منظور ترغیب مشتریان برای خرید کالاها و خدمتشان از آن استفاده ‌می‌کنند (حمیدی زاده و همکاران، ۱۳۹۰).

1. اندازه ­گیری خروجی­ها

خروجی، تغییر رفتاری یک مصرف ­کننده و یا تغییر بازار مطلوب یک تبلیغ­کننده است. برای مثال، خرید آزمایشی مصرف ­کننده از یک نام تجاری و یا مقدار فروش یک شرکت، از خروجی­های تبلیغ محسوب می­شوند. تعداد زیادی از شاخص ­ها برای ارزیابی رفتاری تبلیغ وجود دارند. این شاخص ­ها را ‌می‌توان در چهار گروه طبقه ­بندی کرد: انتخاب نام تجاری، شدت خرید، خروجی­های بازار و متغیرهای حسابداری بنگاه. انتخاب نام تجاری و شدت خرید، نسبتا متغیرهای مجزایی (قابل تشخیص از لحاظ اثر تبلیغ) هستند (تلیس جرارد^[۴۵]، ۲۰۰۴).

۲-۲-۲-۳-اندازه ­گیری فرآیندها

فرایند، پاسخ­های ذهنی­ای هستند که در مشتریان ‌در مورد یک تبلیغ بروز ‌می‌کنند. مثال­هایی از فرآیندها آگاهی، ترغیب و قصد خرید هستند .‌می‌توان فرآیندها را به سه گروه شناختی^[۴۶]، عاطفی^[۴۷] و رفتاری^[۴۸] (کرداری) طبقه ­بندی کرد. متغیرهای شناختی به متغیرهای فکری برمی­گردد و شامل متغیرهایی از قبیل توجه یا آگاهی هستند. یادآوری و تشخیص، معمول­ترین شاخص­ های مورد استفاده در توجه و آگاهی می­باشند. متغیر احساسی به هیجانات مربوط است. طیف وسیعی از متغیرهای هیجانی، از منفی تا مثبت و از شخصی تا غیر شخصی وجود دارد. پرکاربردترین شاخص ­ها برای آن ها، شامل دوست داشتن، نگرش، رنجش، گرمی و ترس است. محققان گاهی به دقت متغیر احساسی را مورد بررسی قرار می­ دهند و گاهی نیز این متغیر را جزئی از متغیرهای شناختی و کرداری یا رفتاری به حساب می ­آورند (حمیدی زاده و همکاران، ۱۳۹۰). متغیر رفتاری به متغیرهایی برمی­گردد که نزدیک به رفتار هستند مانند ترغیب و قصد خرید. گاهی نیز متغیر کرداری یا رفتاری شامل رفتار (خروجی ) می­ شود (کلارک^[۴۹]، ۱۹۹۴).

بازاریاب ممکن است با توجه به مرحله عمر محصول یا موقعیت برندش، مرحله مناسبی را انتخاب نماید و از آن برای تعریف اهداف تبلیغاتش و در نهایت ارزیابی اثربخشی آن استفاده کند. بعضی از محققان معتقدند شاخص­ های ارزیابی اثربخشی تبلیغات متنوع هستند که در تحقیقات قبلی عمدتاًٌ از شاخص­ های نگرش نسبت به تبلیغ ، نگرش نسبت به برند و قصد خرید، قصد انتقال پیام، به یاد آوردن تبلیغ و شناسایی برند استفاده شده است (کلر و همکاران^[۵۰]، ۲۰۱۱؛ برون و همکاران^[۵۱]، ۲۰۱۰).

1. اینترنت و بازاریابی

انقلاب انفورماتیک، شاخصه اساسی زندگی بشر در آغاز هزاره سوم است و این دگرگونی حوزه ­های مختلف را تحت تأثیر خود قرار داده است. تجارت نیز به صورت گسترده ­ای زیر سیطره موج­های این انقلاب واقع شده و نیاز به بازتعریف ارکان اصلی آن شدت یافته است. بازار، مبادله، خریدار، فروشنده، بازاریابی و… همگی ملزم به دستکاری در تعریف سنتی خود ‌شده‌اند تا با واقعیت­های جدید همخوانی و همگامی داشته باشند. در همین دوران، تبدیل صحنه نمایش این انقلاب، از رویکردهای غیر برخط به برخط، خود ضرورت دیگری بر دوباره شناسی عناصر و شاخص‌ها در همه عرصه ­ها، خاصه بخش تجارت است. اینترنت به عنوان مظهر تبادلات رودررو، بستری برای تسریع مبادله وکاتالیزوری برای معرفی محصول، قیمت­ گذاری رقابتی آن و توزیع الکترونیکی و بی واسطه به وجود آورده است (باقری کنی و همکاران، ۱۳۸۳).

ظهور اینترنت یکی از بزرگترین تغییرات تکنولوژیکی در تاریخ جهان ‌می‌باشد، این ظهور تاثیر عمیقی بر زندگی روزمره افراد در سراسر جهان داشته است (بیویلیان و تیگر، ۲۰۱۳). آمارهای اخیر نشان داده است که بیش از ۴/۲ بیلیون نفر، در حدود یک سوم جمعیت جهان از اینترنت استفاده می‌کنند (آمار اینترنت جهان، ۲۰۱۳). دسترسی به اینترنت زندگی افراد را آسان­تر نموده است، زیرا تقریبا همه چیز، بدون توجه به زمان و مکانی خاص به صورت بر خط، قابل دستیابی می­باشند. از آنجایی که اینترنت کاربران زیادی را جذب نموده است، شرکت‌ها و بازاریابان تمایل دارند تا از این طریق محصولات و خدمات خود را تبلیغ نمایند(بیویلیان و تیگر، ۲۰۱۳).

اینترنت، تعامل میان شرکت­ها و مصرف کنندگانشان را تغییر داده است. وب، این امکان را برای شرکت­ها فراهم ساخته تا تجربیات ادراکی را برتر از تبلیغات چاپی و تلویزیونی به مشتریان ارائه کند. اینترنت پنج ویژگی دارد که ‌تجربیات مشتری را تغییر می­دهد. این ویژگی­ها عبارتند از تعامل، کنترل مصرف ­کننده، شخصی­سازی، ظرفیت اطلاعات و تجارت الکترونیک (رولی^[۵۲]، ۲۰۰۴).

1. تعاملی بودن

یکی از ویژگی­های اینترنت، تعاملی بودن آن ‌می‌باشد. یکی از نقاط قوت محیط دیجیتال این است که برخلاف ابزارهای سنتی که ارتباط یک طرفه ایجاد ‌می‌کنند، امکان ایجاد ارتباط دو طرفه به روش مناسب و کم هزینه را فراهم می­ کند (مریساوو^[۵۳]، ۲۰۰۸). به عقیده محققان، این سطح بالای تعامل در محیط آنلاین یکی از مهمترین دلایلی است که سبب می­ شود مصرف­ کنندگان تبلیغات اینترنتی را بر تبلیغات سنتی ترجیح دهند. وب، یک رسانه فرامتنی است که گرافیک، انیمیشن، ویدیو، صدا یا هر ترکیب دیگری را دربردارد. مصرف­ کنندگان در تبلیغات سنتی منفعل هستند، اما در محیط اینترنتی فعال هستند(جوینز و همکاران^[۵۴]، ۲۰۰۳).