۲-۳-اقسام مسئولیت مدنی ناشی از فوتبال
در این مبحث، ضمن چند گفتار به تبیین انواع و اقسام مسئولیت مدنی ناشی از ورزش فوتبال می پردازیم؛[۳۱]
۲-۳-۱-مسئولیت بازیکنان در قبال یکدیگر و تماشاگران
مسئولیت بازیکنان را می توان در رابطه با یکدیگر و تماشاگران از حیث مسئولیت مدنی مورد بررسی قرار داد؛
۲-۳-۱-۱-مسئولیت بازیکنان در قبال یکدیگر
بازی فوتبال در همان حال که سبب نشاط روحی و سلامت بدنی است، جایگاه بروز انواع خطرها و ایراد ضرب و جرح هایی است که گاه به نقص عضو تا مرگ نیز منتهی می شود. دشواری در این است که خطرها لازمه حرکت های ورزشی و احترازناپذیر هستند. در نتیجه، حقوق در این دو راهی سرگردان و در تردید است که آیا پرهیز از خطرها را مقدم دارد و بازی های خطرناک را منع کند و یا خطرها را پذیرا باشد. فشار افکار عمومی و فایده های سیاسی و اقتصادی و اخلاقی ورزش فوتبال چنان قوی است که احتیاط را کاهلی جلوه می‌دهد. قبول خطر از سوی ورزشکاران و اقدام و رضای زیان دیده و شرکت او در فعل زیانبار و عرف حاکم بر ورزش از عواملی است که مانع مسئولیت ورزش کاران نسبت به حوادث ورزشی می شود. بر همین اساس بند ۳ ماده ۵۹ قانون مجازات اسلامی« حوادث ناشی از عملیات ورزشی، مشروط بر اینکه سبب آن حوادث نقض مقررات مربوط به آن ورزش نباشد و این مقررات هم با موازین شرعی مخالفت نداشته باشد.» جرم ندانسته است. منطوق این حکم، اعتبار مقررات ورزشی را در اعمالی که بر طبق قواعد عمومی جرم است تأیید می‌کند و رعایت مقررات ورزشی را سبب برائت مرتکب می‌داند. البته در بازی فوتبال در مواردی که نتیجه حوادث ورزشی شدید باشد( مانند مرگ و فلج عمومی) دادگاه ها علی رغم نص مذکور، سخت گیری می‌کنند. از نظر نگارنده اگر خسارتی توسط فوتبالیست به فوتبالیست دیگر وارد شده باشد و این خسارات در چارچوب مقررات ورزشی به وجود آید عموم و اطلاق بند مذکور مانع تحقق مسئولیت کیفری و مدنی برای ورزشکار زیان زننده می شود.
۲-۳-۱-۲-مسئولیت بازیکنان در قبال تماشاگران
بازیکنان فوتبال اگر در محل ویژه ورزش به بازی بپردازند و قواعد آن بازی را رعایت کنند، هیچ مسوولیتی در برابر تماشاگران در معرض آسیب ندارند. زیرا از آنان جز رفتار متعارف ورزشی نمی توان انتظار داشت. وانگهی هیچ رابطه حقوقی میان بازیگران و تماشاگران وجود ندارد تا بتوان تعهد ایمنی گروه تماشاگر را به عهده بازیکنان فوتبال نهاد. برای مثال دادگاه های آمریکا اشتباه در محاسبه ضربه ای که بازیکن به توپ فوتبال زده بود تقصیر نامتعارف ندانستند. ولی اگر چنین اعمالی در خارج از زمین فوتبال رخ دهد بازیکن فوتبال مسئولیت مدنی دارد. در صورتی که محل استقرار تماشاگران نامناسب باشد و در اثر اصابت توپ بازی یا پرتاب شدن بازیکنان یا برخورد توپ آسیب ببینند باید برگزار کنندگان مسابقه را مسوول شمرد.
۲-۳-۲-مسئولیت برگزار کنندگان مسابقه فوتبال
برخی از نویسندگان ادعا می نمایند که تماشاگران با حضور در میدان های ورزشی خطرناک، به طور ضمنی آثار احتمالی این اقدام را پذیرفته اند. ولی این استدلال تنها ممکن است در بعضی از صورت های حضور رایگان تماشاگران وجهی از اعتبار را داشته باشد. هر چند در این فرض نیز می توان گفت آن که با نمایش بازی جالبی، دیگران را به محلی خطرناک کشانده است، باید مسوول خسارات ناشی از اقدام خود باشد و رایگانی مسابقه چیزی از مسئولیت او نمی کاهد. به ویژه در موردی که برگزارکننده مسابقه، به منظور تبلیغ مهارت بازیکنان، دیگران را به محلی خطرناک فرا می‌خواند و رایگانی ورود را وسیله تشویق آنان به حضور در آن محل قرار می‌دهد، مسوول بی مبالاتی خود در تمهید وسایل ایمنی می‌باشد. به عبارت دیگر، پیش‌بینی وسایل احتراز از خطر، تعهد عام هر برگزار کننده ای است،خواه از تماشاگران پولی بگیرد یا آنان را رایگان بپذیرد جز اینکه در صورت اخیر مسئولیت برگزارکننده ناشی از قرارداد نیست و ناشی از تقصیر ایجاد خطر است. ولی در فرض شایع فروش بلیط برای دیدن مسابقه، بی گمان این شرط ضمنی وجود دارد که ایمنی آنان به هنگام تماشای بازی ها حفظ خواهد شد. تعهد ایمنی را باید از لوازم عرفی پیمان اصلی شمرد زیرا با اندک تاملی می توان این بنای عرفی را احراز کرد. تردید و گفتگو تنها درباره مفاد تعهد برگزارکننده مسابقه و فروشنده بلیط است.
۲-۳-۳-مسئولیت مربیان و باشگاه های فوتبال در قبال بازیکنان
یکی از موضوعات مهم در مسئولیت مدنی ناشی از ورزش فوتبال، مسئولیت مربیان و باشگاه های فوتبال در قبال بازیکنان این رشته ورزشی می‌باشد. در ادامه این مبحث به بررسی این دو موضوع می پردازیم؛
۲-۳-۳-۱-مسئولیت مربیان فوتبال در قبال بازیکنان
در فقه آمده است که اگر کسی فرزند صغیر خود را برای فرا گرفتن شنا به دیگری بسپارد و فرزند غرق شود، معلم مسوول است زیرا فرزند را به او سپرده است تا در نگهداریش احتیاط کند و غرق او دلیل بر این است که در حفاظت تقصیر کرده‌است. ولی در مورد فرزند کبیر در صورتی مربی مسوول است که تقصیر کرده باشد. با وجود این می بایست گفت که، اولاً مسئولیت مربی نسبت به صدمه های بدنی ورزشکار ریشه قراردادی دارد و پایه آن را باید نقض تعهد شمرد. زیرا مربی در اثر قرارداد با ورزشکار یا ولی او مکلف به حفاظت شده است. به همین جهت، صاحب جواهر الکلام اعلام نموده است که، اگر در این پیمان مربی از خود سلب مسئولیت کند، اخذ برائت، همانند آنچه در مورد پزشکان گفته شده است، ضمان از بین می رود. ثانیاًً تعهدی که مربی در این پیمان به حفاظت می‌گیرد در مورد کودک از قبیل تعهدهای به نتیجه است. ثانیاًً در این بحث که تعهد به حفاظت در مورد رشید و عاقل تعهد به وسیله است تردید وجود ندارد.
۲-۳-۳-۲-رابطه بازیکنان و باشگاه های فوتبال
